Natuurjournaal 23 oktober 2024

De gewone esdoorn kan je in de herfst goed herkennen. Ten eerste aan de zaden, die zijn rijp en dwarrelen als helikoptertjes naar beneden. Ook de typische bladeren springen nog meer in het oog wanneer de herfst aanbreekt. Ze krijgen een felgele, soms bijna gouden kleur. Het blad is vijflobbig en met een beetje fantasie kan je er de vorm van een hand in herkennen. Deze boom komt overal in Nederland voor en kan vijfhonderd jaar oud worden. Ook andere – niet inheemse – esdoornsoorten krijgen in de herfst spectaculaire kleuren, zoals de rode esdoorn en de Japanse esdoorn.

Als de bladeren vallen laat de bladkoning zich zien. Het is een van de kleinste vogels die je in ons land kan tegenkomen. Deze ‘vorst van het gebladerte’ heeft zijn Nederlandse naam te danken aan zijn vroegere wetenschappelijke naam Phyllobasileus. Phullon is Grieks voor 'blad’ of ‘loof' en basileus betekent koning, vorst of heerser. Wellicht omdat de bladkoning zich thuisvoelt in de bomen en daar de 'koning' is. Het kan ook een verwijzing zijn naar de ‘Koningsmythe der Vogels’: de vogels spraken af dat de vogel die het hoogst kon vliegen hun koning zou worden. De arend werd de winnaar, maar toen hij de daling inzette vloog er een kleine vogel tussen zijn veren vandaan. Die vloog nog een beetje hoger en riep: “Ik ben de koning!”

Tekst: Ineke Radstaat, Nature Today
Foto's: Bart S, Waarneming.nl; Bart Vastenhouw, Saxifraga