Beschermers Noordzee: overheid overtreedt eigen wet

Voor Emilie Reuchlin, directeur van Doggerland, is het geduld op. “Er is een netwerk van beschermde gebieden dat het hele Noordzee-ecosysteem in leven moet houden, maar dat verkeert al jaren in zeer slechte staat. De ongebreidelde groei van industrie in deze natuurgebieden kan zo niet doorgaan. We zitten in reservetijd: het is vijf over twaalf voor de Noordzee.”

Slecht beheer

In zogenaamde beheerplannen staat welke industriële activiteiten toegestaan zijn. Het gaat dan om olie- en gaswinning, scheepvaart, windenergie, schelp- en zandwinning, en activiteiten van defensie, zoals het onschadelijk maken van bommen en gebruik van sonar. Stichting Doggerland en ARK Rewilding Nederland vechten deze beheerplannen aan voor de beschermde gebieden Klaverbank, Friese Front en de Doggersbank. De wettelijk verplichte natuurdoelen worden hiermee niet gehaald. Karel van den Wijngaard van ARK legt uit: “Als de bodem constant wordt omgewoeld, als er in de grond wordt geboord en er oorverdovende knallen te horen zijn, kunnen we niet spreken van een daadwerkelijk beschermd natuurgebied. Zo kan de natuur zich niet herstellen.” Reuchlin: “De natuur is in ademnood, maar de overheid kijkt weg van de maatschappelijke gevolgen. Dat is gewoon slecht beheer. Gelukkig beschermt de wet ons tegen politieke onwil en het kortetermijndenken. We moeten nu redden wat er te redden valt.”

Overvol industrieterrein

De Noordzee is een van de drukste zeeën ter wereld. De opstapeling van industriële activiteiten heeft ertoe geleid dat de natuur zwaar verzwakt is. Nederland heeft zich verbonden aan internationale doelstellingen die bepalen dat 30 procent van de zee effectief beschermd moet worden in 2030. Reuchlin: “De aangewezen natuurgebieden bestrijken slechts 22 procent van de Noordzee, maar op dit moment is nog niet eens 1 procent daadwerkelijk beschermd tegen alle schadelijke activiteiten. Dit is wanprestatie, en wat overblijft is een overvol industrieterrein.”

Kraamkamers van de Noordzee

Ondanks de ernstig verzwakte toestand van de natuurgebieden leven daar nog steeds bedreigde en beschermde soorten. Het zijn voortplantingsgebieden voor haaien, roggen, kabeljauw, makreel, haring, wijting en tong. Ze functioneren als kraamkamer en voedselgebieden voor bruinvissen, dwergvinvissen, grijze zeehonden, jan-van-genten, papegaaiduikers, zeekoeten, alken en andere beschermde zeevogels. Van den Wijngaard: “Vroeger lagen er enorme riffen op grote delen van de zeebodem, maar nu zijn er vooral kale zandwoestijnen. Wij proberen die riffen te herstellen, maar als je al niet eens kunt beschermen wat er nog is, dan is het dweilen met de kraan open. De natuur kan zichzelf herstellen, als het maar de kans krijgt. Het eerste dat de overheid hoeft te doen is prioriteit geven aan de natuur in gebieden die zij zelf daarvoor heeft aangewezen. En dat betekent: op die plekken geen schadelijke activiteiten meer toestaan.”

Meer informatie

• De top tien problemen van de Noordzee.

Tekst: ARK Rewilding Nederland
Beeld: Jeroen Helmer