Podcast 'De Weg van de Dodo' - laten we de paling uitsterven?

Paling mag niet uitsterven

De paling zijn we echt bijna kwijt. Het aantal palingen is in vijftig jaar met negentig procent afgenomen. Op de IUCN Rode Lijst staat het beest nu op de een-na-onderste-trede, die 'ernstig bedreigd' heet. Daarna komen we bij 'uitgestorven' aan. Het redden van een trekvis als de paling wordt snel ingewikkeld; het kan overal onderweg misgaan. Palingen worden weggevist, verhakseld in waterkrachtcentrales, stoten hun neus tegen stuwen en krijgen te maken met vervuiling en ziektes. Klimaatverandering zorgt ook voor problemen. Toch zien we een toekomst voor het dier. "De paling is zo’n onderdeel van onze cultuur en ons ecosysteem, die mogen we gewoon niet uit laten sterven", aldus Schiphouwer.

Hindernissen op de route oplossen

Een belangrijk deel van de reis van de paling loopt door Nederland. Hier komen de 8 centimeter lange glasaaltjes aan bij de Noordzeekust, om vervolgens de riviermondingen in te trekken en op te groeien. Als ze volwassen zijn, na 5 tot 25 jaar, trekken ze terug naar de Sargassozee om daar te paaien. Schiphouwer: "Laten we er in ieder geval voor zorgen dat we de hindernissen op de route in Nederland opruimen." 

Het begint voor ons in de Noordzee. Met kruisnetten vangen we jonge glasaaltjes en vergroten onze kennis over de intrek van de vissen. Op punten waar ze vastlopen proberen we maatregelen te treffen, zoals bij gemaal Schoute. Een schokkende ontdekking was dat vispassages vaak niet erg effectief zijn en gemiddeld maar 25 procent van de glasaal doorlaten. Door goed te kijken naar het functioneren van vismigratievoorzieningen en het gedrag van de vis, kunnen we gericht blokkades aanpakken.

Veilig opgroeien in ‘aalreservaten’

Een glasaal die erin slaagt de rivier ver genoeg op te trekken, gaat op zoek naar een opgroeigebied. Veel van die gebieden zijn behoorlijk vervuild. Aal die daar opgroeit heeft minder kans om met succes voort te planten. Daarom zijn schone gebieden extra belangrijk voor aal. RAVON werkt aan gebieden die aan de eisen van de paling voldoen. We noemen die 'aalreservaten'. Dat doen we samen met waterbeheerders. Alleen door goede samenwerking tussen onderzoekers, waterbeheerders, vissers en beleidsmakers maken we een serieuze kans de paling te redden.

Meer informatie

• 'De weg van de dodo' is te beluisteren op de podcastplatforms.
• Het 'Toekomst voor de paling'- plan van RAVON.

Tekst: Maarten Bruns, RAVON
Foto's: Jelger Herder (leadfoto: paling); Tijl Akkermans; De Weg van de Dodo podcast