Maakt één mooie vondst een hele paddenstoelenexcursie weer goed?

De vondst van de Gelobde pruikzwam (Creolophus cirrhatus) in 2009 werd gedaan op een dode stam van een Witte abeel in Bergen (Noord-Holland). De vondst van het afgelopen weekend vond plaats in Heiloo op een vreemd substraat, een dode paardenkastanjestam.

Paardenkastanje

De Gelobde pruikzwam komt op een breed scala van houtsoorten voor. Vooral Beuk speelt een hoofdrol, maar ze is ook bekend van Populier, Esdoorn, Kers, Haagbeuk, Wilg, Eik, Iep en Es. Ze veroorzaakt witrot op deze bomen, maar een vondst op de dode stam van de Paardenkastanje is zeer ongewoon.

Verspreiding

In Nederland is de Gelobde pruikzwam vrij zeldzaam. Van 1990 tot 2024 is ze bekend van 106 atlasblokken, voornamelijk aan de Veluwezoom, op de Utrechtse Heuvelrug en in het Rijk van Nijmegen. Tegenwoordig wordt ze ook in toenemende mate aan de binnenduinrand (Haarlem) gevonden en nu dus in het Heilooërbos. Ze staat op de Rode Lijst als potentieel bedreigd, wegens zeldzaamheid en kwetsbaarheid van het substraat. Ze komt op wereldschaal voor in de gematigde streken van het hele noordelijke halfrond. In Europa wijd verbreid en plaatselijk, maar in de meeste streken zeldzaam.  

Voorkomen

De Gelobde pruikzwam is een necrotrofe wondparasiet, of saprotroof op levende of dode stammen en dikke takken van oude loofbomen, soms meters boven de grond. Elders in Europa is deze paddenstoel ook gemeld op Berk, vooral in Noord-Europa. In Nederland komt ze vooral in beukenbossen voor, maar ook op landgoederen, in tuinen en in parken. De paddenstoel houdt van matig voedselrijke, vaak kalkhoudende klei en zandgrond en is te zien van begin augustus tot eind november.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging