DNA-metabarcoding maakt dieetdiversiteit van Arctische zeevogels zichtbaar

Deze veranderingen in de voedselsamenstelling kunnen de overleving en het welzijn van zeevogelkolonies op Spitsbergen bedreigen. Het verdwijnen van zee-ijs, dat in het voorjaar normaal zorgt voor veel voedsel, verergert de situatie. Dit leidt tot minder broedsucces en zet de populaties onder druk.

Aanpassingsvermogen

Zeevogels eten vooral vis en kreeftachtigen, en elke soort heeft zo zijn eigen specifieke voedselgewoonten en voorkeuren. Een belangrijke onderzoeksvraag is in hoeverre zeevogels hun eetgewoonten kunnen aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Dat blijkt echter lastig te onderzoeken, omdat ze hun voedsel ver op zee en onder water zoeken, buiten het zicht van onderzoekers.

DNA-analyse poepmonsters opent deuren

De snelle vooruitgang in DNA-analyse opent volgens Joep de Leeuw, onderzoeker bij Wageningen Marine Research, nieuwe mogelijkheden. “Tijdens een Nederlandse wetenschappelijke expeditie naar Spitsbergen in 2022 (Science Expedition Edgeøya Svalbard) verzamelden onderzoekers poepmonsters van verschillende zeevogelkolonies en lieten deze in een gespecialiseerd laboratorium onderzoeken op genetische codes van het DNA van de voedselresten. De resultaten lieten zien dat je met een paar monsters goed kunt achterhalen welke vissoorten zeevogels als drieteenmeeuwen, kortbekzeekoeten en kleine alken eten.”

Kleine alken blijken ook veel vissoorten te eten

Het was verrassend om te ontdekken dat kleine alken, die normaal gesproken vooral bekend staan om hun voorkeur voor dierlijk plankton en kleine kreeftachtigen, ook veel verschillende vissoorten eten. Hoewel dit niet direct uit het DNA blijkt, is het waarschijnlijk dat ze kleine, jonge vissen consumeren die, net als het dierlijk plankton, vrij in de waterkolom zwemmen.

Tot nu toe werd vis in het dieet van kleine alken nauwelijks of vaak niet herkenbaar als soort aangetroffen. Die verscheidenheid aan vis roept volgens Joep de Leeuw een reeks spannende vragen op: werd die diversiteit aan vissoorten in het dieet met conventionele methoden niet herkend, of is dat een recent gevolg van klimaatverandering die kleine alken tot andere voedselkeuzes dwingen?

Nauwkeurigere identificatie van kreeftachtigen in het dieet van kleine alken

Naast vis werden in deze studie, zoals verwacht, ook diverse kreeftachtigen geïdentificeerd. Het vermoeden bestaat dat de methoden voor het nauwkeuriger identificeren van kreeftachtigen met DNA-metabarcoding verder verbeterd kunnen worden. Dat stukje in de puzzel van mogelijke veranderingen in voedselgewoonten van kleine alken staat op de onderzoeksagenda voor de komende maanden.

Meer informatie

• Lees het wetenschappelijk artikel over dit onderzoek: 'DNA metabarcoding reveals high diversity of fish and macrofaunal species in diets of little auks and other Arctic seabird species in Svalbard', verschenen in Polar Biology.
• Lees ook de blog over het veldwerk op Spitsbergen van Joep de Leeuw.

Tekst: Joep de Leeuw en Cecile Leuverink, Wageningen Marine Research
Beeld: Joep de Leeuw (leadfoto: Kleine alken met voedsel voor de jongen in de krop. Ze voeren hun jongen in holen onder de stenen)