Natuurjournaal 18 mei 2024

Waar het vingerhoedskruid zijn naam aan te danken heeft, is wel duidelijk. De bloemen lijken sprekend op een vingerhoedje. Deze forse plant kan bijna honderd bloemen dragen. Vingerhoedskruid is giftig voor mens en dier. Toch zijn insecten er dol op, want de bloemen zitten vol met nectar en stuifmeel. Vooral hommels komen vaak op bezoek en kunnen dan helemaal in een bloem verdwijnen. Vaak zie je dat een hommel een bloemtros van beneden naar boven afwerkt. Als zo'n hommel al bij een andere plant is geweest, bevrucht hij op die manier de onderste bloemen. Tegen de tijd dat de hommel boven in de tros komt, kan hij weer nieuw stuifmeel meenemen naar de volgende bloeiende plant. Toch is er soms een probleem: alleen hommels met een lange tong kunnen gemakkelijk bij de diep gelegen nectar van het vingerhoedskruid komen. Hommels met een korte tong hebben daar een oplossing voor, ze bijten aan de buitenkant van de bloem een gaatje. Van die ‘inbraak’ maken andere insecten graag gebruik en kruipen door het gaatje naar binnen om nectar te snoepen.

Aardhommels hebben van alle hommels in Nederland de kortste tong (en tuinhommels de langste) en zijn dus expert in het openknagen van bloemen. Deze grote brommers kan je met mooi weer in je tuin zien vliegen. Dat brommen heeft trouwens een belangrijke functie, het zorgt ervoor dat stuifmeel gemakkelijk lostrilt van de planten. Dan kan de aardhommel het meenemen naar haar nest. Hommels (en andere bijen) drinken namelijk niet alleen nectar, maar verzamelen ook stuifmeel om aan de larven te voeren. Net als honingbijen leven ook aardhommels in volken, met een koningin, werksters en darren. Aardhommels kunnen op een bijzondere manieren ‘praten’ met bloemen. De aardhommel heeft door het klappen van haar vleugels een kleine positieve elektrische lading. Planten zijn juist licht negatief geladen. Als een hommel een bloem bezoekt om nectar te drinken, heffen het positieve en negatieve veld elkaar op. Wij kunnen dat niet zien, maar hommels wel. Daardoor weten hommels welke bloemen al wel bezocht zijn en welke niet. In dit filmpje zie je een leuke en duidelijke uitleg. 

Tekst: Ineke Radstaat, Nature Today
Foto's: Bart Vastenhouw, Saxifraga; Anthonie Stip, De Vlinderstichting