Natuurjournaal 14 december 2023

Dit zachte, regenachtige ‘winter’weer vinden veel mensen maar niks. Liever een echte winter met sneeuw en ijs. Maar de tongvaren komt het goed uit. Deze kleine varens kunnen helemaal niet goed tegen vorst. Ze houden van een stenig en kalkhoudend plekje en groeien veel op (oude) muren in de stad die lekker vochtig of in de schaduw zijn. Nog een voordeel: in de stad is het ’s winters warmer, en hebben ze minder last van vorst. Als ze niet voortijdig in een strenge winter het loodje leggen, kan een tongvarenplant wel tientallen jaren oud worden. Kijk eens of je er eentje ziet in de stad. Leuk weetje: alle andere varens in Europa hebben gedeeld of geveerd blad, de tongvaren heeft als enige ‘hele’ bladeren. Die steekt hij als lichtgroene tongen naar je uit.

Nog een stadsbewoner: de kleine watersalamander. Klein zijn ze inderdaad, zo’n zes tot negen centimeter. Maar onderschat ze niet, deze salamanders zijn veelzijdig en kunnen op allerlei plekken leven. Het is dan ook de algemeenste salamander van ons land. Ook in de stad komen ze voor. Vaak zul je ze niet zien, behalve misschien als verkeersslachtoffer. Op dit moment zitten ze aan land, verstopt op een vorstvrije plek voor de winter. Bijvoorbeeld in een diepe spleet in een oude muur, of in een kruipruimte. En op plekken waar wij als mens helemaal niet opkomen, maar die voor een salamander misschien wel heel logisch zijn. Tot hun grote verbazing vonden biologen vorig jaar kleine watersalamanders in een meerkoetennest!

Tekst: Nienke Lameris, Nature Today
Foto’s: Ed Stikvoort, Saxifraga; Rudmer Zwerver, Saxifraga