Natuurjournaal 6 november 2023

De wachtervlinder is blijkbaar geen koukleum, want deze nachtvlinder ontpopt pas als de herfst begint. De vlinders vliegen dan zo’n twee maanden, tot half november. In de winter doen ze het wat rustiger aan en houden ze een winterrust, maar op een milde winternacht vliegen ze gerust nog rond. Al eind januari zit de winterslaap erop en worden ze weer actief. Wachtervlinders komen algemeen voor in het hele land: in bossen, parken, struwelen en tuinen. Je kan ze lokken met stroop en ze komen ook op licht af. De naam hebben ze niet omdat ze zo geduldig een winterlang wachten. Op elke vleugel zit een opvallende witte vlek, met daarnaast nog twee piepkleine witte vlekjes. Net als een planeet met twee manen, en in de sterrenkunde worden die ook wel ‘wachters’ genoemd, als bewakers. De Engelse naam voor de vlinder heeft dezelfde oorsprong: the satellite.

Ook al is er nog geen sneeuw, doortrekkende sneeuwgorzen zijn wel weer in Nederland aangekomen. Deze gorzen broeden in kale gebieden in het hoge noorden: toendra’s, hoogvenen en bergen. Ook hier houden ze van een open landschap, vooral de kwelders stranden en dijken van het Waddengebied. Je ziet ze ook wel aan de Noordzeekust, in het binnenland komen ze eigenlijk nooit. Sommige zijn helemaal uit Groenland komen vliegen, andere uit IJsland, Noorwegen en Rusland. Nu in november zijn er de meeste sneeuwgorzen te zien tijdens de trek. Veel sneeuwgorzen – vooral de vrouwtjes – vliegen nog verder naar het zuiden, maar een deel vindt hier een geschikte plek om te overwinteren. In zomerkleed zijn de mannetjes spectaculair zwart-wit, maar in de winter zijn ze allemaal rossig bruin met wat zwart, een lichte borst en witte vleugelbanen.

Tekst: Nienke Lameris, Nature Today
Foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting; Bart Vastenhouw, Saxifraga