Wie wint dit jaar de Bodemdieren Battle of the Cities?

Froukje Rienks van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) organiseert dit jaar voor de negende keer samen met bodemecologen van Wageningen University en de Vrije Universiteit het citizen science-project de Bodemdierendagen. Dat doet ze met onverminderd enthousiasme. “Het belang van een gezond bodemleven is groot, terwijl dat vooral in de stedelijke omgeving vaak het onderspit delft,” vertelt Rienks.

Water opnemen en buffer tegen droogte

In 2015, het Internationale Jaar van de Bodem van de Verenigde Naties, begonnen de onderzoeksinstellingen daarom met hun jaarlijks terugkerende project. Rienks: “Dat doen we bovendien met steeds meer maatschappelijke partners, want veel organisaties zien de grote rol die het bodemleven kan vervullen in de stad. Deze natuurlijke recyclers zorgen voor een bodem die snel grote hoeveelheden water kan opnemen én bijvoorbeeld een buffer kan zijn tegen lange periodes van droogte.”

Sinds vorig jaar betrekken de organisatoren ook gemeenten bij hun project. Rienks: “We hebben de Bodemdieren Battle of the Cities in het leven geroepen: een ludieke wedstrijd waarmee gemeenten kunnen laten zien dat ze een gezonde bodem belangrijk vinden.” Zes gemeenten in Nederland zijn tot nu tijdens de tweede editie van de stedenbattle de uitdaging aangegaan. In Ede, Houten, Leeuwarden, Rotterdam, Utrecht en Zaanstad gaan stadsecologen, NME-docenten, groenbeheerders én burgers op zoek naar het leven onder het maaiveld. “Ze strijden voor een plekje bovenaan de ranglijst van de bodemdiervriendelijkste gemeenten van het land.”

Meedoen kan (nu en in 2024)

Rienks doet een oproep aan alle gemeenten in Nederland om ook mee te doen. “Wil je inwoners enthousiast maken voor een natuurinclusieve omgeving? Daarvoor zijn de Bodemdierendagen heel geschikt. We hebben allerlei - downloadbaar - materiaal beschikbaar om met elkaar op ‘bodemdierensafari’ te gaan.” Waarnemingen zijn nog steeds welkom tot en met de herfstvakantie. En volgend jaar zijn weer nieuwe kansen bij de derde editie van de stedenbattle!

Een geruststelling voor gemeenteambtenaren, docenten en andere geïnteresseerden die mochten twijfelen: het gaat niet alleen om een hoog ‘Bodemdierencijfer’ dat je op Bodemdierendagen.nl meteen berekend krijgt als citizen scientist. Het gaat ook om bewustwording van het belang van dat bodemleven. Bonuspunten kunnen de deelnemende gemeenten verdienen met een thema-opdracht, gekoppeld aan het jaarthema van de Bodemdierendagen. In 2023 was dat: Onder het Maaiveld. Rienks: “Tijdens hun waarneming kunnen deelnemers onder andere via social media laten zien hoe ze het bodemleven een handje helpen op of onder het maaiveld.” Voorbeelden zijn goed groenbeheer met gefaseerd maaien (letterlijk het maaiveld dus), inheemse bodembedekkers in de plantsoenen, gebiedseigen grond bij projectontwikkeling, takken laten liggen. “Alles telt mee voor de bodem, en dus de hele natuur.”

Zo doet een gemeente mee met de Bodemdieren Battle of the Cities:

• Meld jullie deelname in overleg met je gemeente aan via bodemdierendagen@nioo.knaw.nl.
• Doe een waarneming van bodemdieren ergens binnen je bebouwde kom.
• Dit jaar gaat iedereen bijvoorbeeld op zoek naar de ‘bodemdierenoase’ van hun gemeente: de plek waar je het meeste en mooiste bodemleven verwacht. Het maakt niet uit waar, als het maar binnen de bebouwde kom is!
• Zoek ongeveer een half uur naar bodemdieren op die plek, noteer wat je vindt en geef je waarneming aan ons door.

Vergroot je kans op de titel ‘Bodemdierenstad van het Jaar’

• Zoek gezellig samen: met meer mensen ontdek je meer bodemleven en zo valt er voor iedereen meer te beleven!
• Neem contact op met een (lokale of regionale) journalist om mee te gaan met je waarneming en daarover te berichten via de media in jouw dorp of stad.
• Post een ludieke/bijzondere/originele foto van je waarneming op social media met #bodemdierendagen en de naam van je gemeente.
• De Bodemdierendagen zijn een citizen science-project, dus ook met veel deelnemende burgerwetenschappers. Maak via je eigen communicatiekanalen ook de inwoners van je gemeente enthousiast om mee te helpen en hun waarneming in te sturen. Zoeken kan in de eigen tuin, een park of op het schoolplein bijvoorbeeld. Hoe meer waarnemingen in je stad, hoe meer we weten over de bodemdieren daar en met die kennis kunnen we ze beter helpen.
• Bedenk hoe we jouw plaats bodemdiervriendelijker kunnen maken, en zo de hele stadsnatuur en onszelf een dienst bewijzen.

Tekst: Bodemdierendagen, NIOO-KNAW
Foto's: EMS Films, Ron de Goede e.a., bewerking NIOO-KNAW  (leadfoto: 'Onder het maaiveld'); Bodemdierendagen