IPBES: overheden moeten meer doen tegen invasieve exoten

Invasieve exoten zijn een bedreiging voor de biodiversiteit, en ze kosten de mensheid honderden miljarden per jaar - kosten die elke tien jaar vier keer zo hoog worden. In een maandag verschenen rapport roept het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) overheden op om meer te doen om de verspreiding te voorkomen en om invasieve soorten intensiever te bestrijden.

Als een soort op een nieuwe plek belandt, kan het soms helemaal mis gaan. Bij gebrek aan ziektes en natuurlijke vijanden gaan planten woekeren, vreten dieren hun nieuwe bestemming kaal of zaaien parasieten dood en verderf. Dan spreken biologen van een ‘invasieve exoot’. Beruchte voorbeelden zijn ratten, geiten, waterhyacint en reuzenbalsemien, maar het zijn er veel meer: van minstens 3500 soorten is vastgesteld dat ze problemen opleveren voor mensen of andere soorten. Daaronder zitten planten, insecten, zoogdieren, maar ook vissen, reptielen, slakken en rivierkreeften.

Duizendknoop

Prof. Dr. Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur van Naturalis: "Zeker in handelsland Nederland komen een hoop van zulke soorten binnen. Gelukkig leveren de meeste daarvan geen problemen op, omdat ze niet invasief zijn. Natuur- en waterbeheerders hebben echter hun handen vol aan bijvoorbeeld de Japanse duizendknoop, reuzenbalsemien, grote waternavel, watercrassula en bospest."

Biesmeijer vervolgt: "Onze wateren worden leeggeroofd door Amerikaanse rivierkreeften, de Aziatische hoornaar is een probleem voor de bijenteelt, de suzuki-fruitvlieg voor de fruitteelt, en de ziektes verspreidende tijgermug duikt steeds vaker op in onze wijken. Ik hoop dat alle overheden, ook die in Nederland, dit rapport ter harte zullen nemen."

Bestrijding

Het IPBES-rapport pleit voor strengere controles op import om verspreiding te voorkomen, en wijst op succesvolle bestrijdingscampagnes. Zo zijn op Frans-Polynesische eilanden ratten en konijnen uitgeroeid. Bij invasieve planten gaat dat moeilijker, omdat de zaden jarenlang in de bodem bewaard kunnen blijven.

Directeur Coenraad Krijger van IUCN NL: "Invasieve soorten zijn wereldwijd een probleem. Soorten die hier thuishoren, zoals vos, bever en aardhommel, zorgen in andere delen van de wereld voor achteruitgang van de inheemse natuur, terwijl soorten van elders weer onze natuur verstoren."

Complex

Krijger gaat verder: "De gevolgen van invasieve soorten zijn vaak complex. Zo produceert de reuzenbalsemien enorm veel nectar waar hommels en ook door imkers gehouden honingbijen dankbaar gebruik van maken. Maar de plant trekt ook wilde bestuivers weg van de inheemse soorten, die daardoor juist minder vrucht- en zaadzetting hebben."

Naturalis Biodiversity Center vormt sinds dit jaar, samen met het Ministerie van LNV en IUCN-NL, het Nederlandse secretariaat van het IPBES. Dat betekent onder meer dat de drie partijen de Nederlandse informatie uit de rapporten verspreiden en samen met experts de komende rapporten van state-of-the-art kennis gaan voorzien.

Meer informatie

• Het volledige rapport staat op de IPBES-site.

Tekst: Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Naturalis (leadfoto: reuzenbalsemien); Bram Koese, EIS-Kenniscentrum Insecten; IPBES