Natuur op de stoep: zeefwespen

Zeefwespen graven nesten in de grond of tussen de tegels van het terras. In de wonderlijk gevormde voorpoten zou je met enige fantasie een zeef of vergiet kunnen zien. Met die voorpoten houden ze een vrouwtje vast tijdens de paring. Dat is overigens de enige taak voor die mannen. De vrouwtjes doen verder alles: een geschikte nestplek zoeken, het nest graven, op prooidieren jagen, die naar het nest brengen, een ei leggen en als het nest klaar is, dat weer netjes afsluiten, zodat er geen parasieten en rovers bij kunnen komen.

Voedsel

In de zomermaanden zijn ze eigenlijk overal op bloemen, bij voorkeur schermbloemen, te vinden. Op die bloemen zitten ze voor nectar voor de eigen energievoorziening, maar ook om op vliegen te jagen. Vliegen zijn namelijk het voedsel voor hun larven.
Als ze een vlieg te pakken hebben, brengen ze die naar hun nest in de grond. Dat nest is bij de grote zeefwesp (Crabro cribrarius) een gang die zo’n vijftien centimeter loodrecht de grond in gaat en dan ombuigt naar een horizontaal deel met daarin enkele cellen. In elke cel worden vijf tot acht grote vliegen gestopt. De andere twee soorten zeefwespen zijn kleiner en jagen dan ook op kleinere vliegen. Dat zijn de kleine zeefwesp (Crabro peltarius) en de bleke zeefwesp (Crabro scutellatus). De kleine zeefwesp nestelt vaak tussen de tegels van een terras en dan kan je goed zien hoe ze te werk gaat en hoeveel vliegen ze bij mooi weer per uur vangt. Bij een meting op een mooie zomerdag kwam ze tot gemiddeld één vlieg per vijf minuten bij een werkdag van meer dan acht uur!

Twee weken

Als de cel vol is, legt de wesp een ei erbij en sluit de cel af. Dat ei komt na een paar dagen uit en de larve eet de aanwezige vliegen op. Ze is daar een kleine twee weken mee bezig. In die  weken vervelt ze een paar keer. Wat er gebeurt als de larve volgroeid is, is niet helemaal zeker. Het meest waarschijnlijk is dat ze na de laatste vervelling een prepop of rustlarve wordt en zo overwintert tot het volgende jaar. De meeste graafwespen, zo ook de zeefwespen, hebben maar één generatie per jaar. In het voorjaar verpopt ze dan en aan het begin van de zomer komt de nieuwe zeefwesp weer boven de grond. Een zeefwesp wordt dus eigenlijk best oud: één jaar, al vliegen de volwassen wespen alleen in de zomer. Het grootste deel van hun leven zitten ze verborgen onder de grond.

Tekst: Wim Klein, vrijwillig conservator wespen Natuurmuseum Brabant
Foto's: Rients Niks (leadfoto: mannetje bleke zeefwesp); Peter Teune; Axel de Feijter; Ted Overmeer