Geef natuurherstel de ruimte!
ZoogdierverenigingNatuur en natuurlijke processen helpen om de zich opstapelende problemen, van klimaatverandering tot huizen- en stikstofcrisis, het hoofd te bieden. Met de komst van de Europese Natuurherstelwet roepen de organisaties die het rapport hebben opgesteld daarom op om natuurherstel de ruimte te geven. Het rapport biedt uitstekende handvatten om de hersteldoelstellingen per leefgebied te koppelen aan de herstelmogelijkheden die er zijn.
Natuurherstel werkt voor otter, bever en vleermuissoort franjestaart
Als we inzoomen op de wilde zoogdieren in Nederland, laat het rapport zien dat natuurherstel goed werkt voor soorten zoals de otter, bever en de franjestaart. Maar er zijn ook zorgen als we kijken naar konijn en egel. Daar moet echt ingezet worden op beter en meer herstel.
Waterrijke gebieden voor de otter
De otter komt sinds 2002 weer voor in Nederland en is bezig met een opmars. Voor de otter zijn nieuwe waterrijke natuurgebieden gerealiseerd, waaronder waterbergingsgebieden. De natuurgebieden zijn verbonden met natuurvriendelijke oevers met een brede rietkraag waar ze genoeg dekking in kunnen vinden, en kleine buizen als faunapassages bij wegen. Otters verbergen zich graag in het riet en daarom wordt al op veel plekken bij het maaien gezorgd dat riet blijft staan. En de waterkwaliteit is verbeterd. Niet alleen de otter profiteert hiervan, ook de diversiteit aan soorten op oevers neemt toe. Omdat jaarlijks een kwart van alle otters in Nederland verkeersslachtoffer worden, blijven maatregelen noodzakelijk.
Bekijk de film De otter, een legende keert terug van Hilco Jansma.
Beverdammen houden water vast tegen verdroging
In 1988 werd de bever voor het eerst uitgezet in de Biesbosch. De bever profiteerde vooral van het afschaffen van bejaging. Natuurherstel in onder andere rivieren en beken zorgt ervoor dat de bever zich thuis voelt in Nederland. De bever zorgt zelf ook voor natuurherstel. Door het bouwen van dammen in stromend water wordt water op een natuurlijke manier vastgehouden, wat gunstig is tegen droogte. Door het omknagen van bomen en bouwen van dammen creëren bevers nieuwe biotopen voor andere soorten. Behalve als een stukje land met zeldzame planten onder water wordt gezet. Het graven van holen in dijken en taluds van (spoor)wegen heeft serieus aandacht nodig om naast natuurherstel ook de veiligheid te kunnen borgen. De Zoogdiervereniging heeft samen met diverse overheden hiervoor het Kenniscentrum Bever opgericht.
Oude bossen voor de franjestaart
Vleermuizen zoals de franjestaart leven graag in bossen, voor hen is het dus fijn dat de bossen steeds ouder worden en blijven bestaan. Iets wat wordt gerealiseerd door beter bosbeheer (ook een vorm van natuurherstel). De franjestaart jaagt in lanen, tussen en door de boomkronen, boven de oevers van watergangen en langs bosranden. ’s Zomers gebruikt de vleermuis vooral spleten en spechtengaten in bomen om te rusten. Net als spechten profiteert de franjestaart dus van ouder wordende bossen.
Konijnen hebben het zwaar
Konijnen hebben het zwaar. Ze zijn graag in duinen en hogere zandgronden of opgespoten zand in stedelijk gebied. Sinds de jaren 60 laten zij een grote daling zien. Door virusinfecties nemen ze plaatselijk in aantal af en populaties herstellen zich dan soms maar gedeeltelijk. Na 2014 is een verslechtering te zien en zelfs sprake van een sterke afname. Herstel is moeilijk doordat het leefgebied, zoals de duinen, dichtgroeit door de uitstoot van stikstof. Het open houden van het leefgebied zou voor konijnen kunnen helpen. Daarnaast moeten we met elkaar op zoek naar oplossingen voor virusinfecties.
Natuurherstel in je eigen tuin voor egels
Veel verkeersslachtoffers en veranderingen van leefgebied (zoals verstenen en veel hekken om tuinen) zorgen voor minder egels. De egel vind je door heel Nederland in agrarisch en stedelijk gebied. De populatie nam in de periode van 1994-2021 matig af. Naast de verkeersslachtoffers is de droogte van de afgelopen zomers problematisch voor goede voortplanting. Veel egelopvangen zitten dan vol met verzwakte egels. Andere bedreigingen zijn de versnippering van het landschap, het afsluiten of verharden van tuinen, intensivering in de landbouw (verwijderen van houtwallen, kleine stukjes bos en overige randzones) en het gebruik van allerlei gifstoffen in de landbouw. Door een poortje in de schutting te maken, tegels uit de tuin te halen en stapels met bladeren in je tuin te laten liggen, help je de egel en kun je zelf al meehelpen aan natuurherstel in je eigen omgeving. Ook voldoende parken in steden zijn goed voor egels. Zeker als ze aan elkaar zijn aangesloten.
Living Planet Report
Wil je meer weten over het Living Planet Report? Bekijk het onderstaande filmpje en lees hier het volledige Living Planet Report (pdf: 6,3 MB).
Natuurliefhebber en bioloog bij Naturalis Mátyás Bittenbinder neemt je kort en krachtig mee in het Living Planet Report, oftewel in alles wat je wil weten over onze natuur (Bron: WWF Nederland)
Tekst: Zoogdiervereniging
Foto's: Jelger Herder (leadfoto: konijn); Jacob Kaptein; Anne Coatesy
Film: WWF Nederland