Kronkelende kolonisten: het verhaal van de Boa-situatie op Aruba

De boa constrictor is een niet-giftige slangensoort die inheems is in Zuid-Amerika en de Caribische eilanden Trinidad, Tobago en Isla Margarita. Vanwege hun populariteit als exotische huisdieren zijn deze slangen geïntroduceerd in andere delen van de wereld, waaronder op Aruba. De eerste boa constrictor werd in 1999 op het eiland gevonden en ondanks pogingen om hun uitbreiding te beteugelen, was er in 2005 een eilandwijde populatie gevestigd. Tussen 1999 en 2016 werden meer dan 4.520 boa's gevangen en van het eiland verwijderd, maar zelfs met deze maatregelen is de lokale boapopulatie blijven floreren. De slangen kunnen lengtes bereiken van meer dan 4 meter en kunnen tot 27 kilogram wegen. Hoewel de kleur kan variëren, hebben ze meestal een bruin, grijs en crèmekleurig patroon, waardoor ze zich goed kunnen camoufleren in boomtoppen. Boa's hebben zelden interactie met mensen, maar het is bekend dat ze toeslaan wanneer ze worden bedreigd. Hoewel ze niet dodelijk zijn, kan hun beet erg pijnlijk zijn.

Generalistisch dieet

Boa constrictors zijn toproofdieren, wat betekent dat ze aan de top van de voedselketen in hun ecosystemen staan. In hun oorspronkelijke leefomgeving spelen ze een belangrijke rol bij het reguleren van populaties van knaagdieren en andere kleine zoogdieren. Als een invasieve soort betekent hun generalistische dieet echter dat ze een potentieel gevaar kunnen vormen voor een grote verscheidenheid aan inheemse populaties. Een studie uit 2021 onderzocht de maaginhoud van meer dan 500 gevangen boa's op Aruba. Onderzoekers identificeerden meer dan 400 verschillende soorten prooi, met een bijna gelijke verdeling tussen zoogdieren, hagedissen en vogels. Met uitzondering van de zeven verschillende vleermuissoorten waarvan bekend is dat ze op Aruba voorkomen, werden bijna alle soorten gewervelde dieren in de beoordeelde maaginhoud gevonden.

Snelle voortplanting

Boa's vormen een grote zorg omdat ze snel volwassen worden (binnen drie jaar), een lange levensduur hebben (40 jaar) en elke twee jaar grote nesten nakomelingen produceren (50+). Als dit niet wordt tegengehouden, kan deze soort zich snel voortplanten en inheemse soorten overtreffen. Van bijzonder belang is de impact van deze slangen op afnemende inheemse vogelpopulaties, waaronder de Arubaanse holenuil (Athene cunicularia), de maïsparkiet (Eupsittula pertinax) en de kuifbobwhite (Colinus cristatus). In feite had één ontlede boa vier holenuilen in zijn maag, wat aanzienlijk is als je bedenkt dat er naar schatting ongeveer 200 paren op het eiland voorkomen.

Eilandwijde impact

Aruba heeft al een breed scala aan controlestrategieën uitgeprobeerd. Georganiseerde premieprogramma's bleken niet effectief te zijn, aangezien boa's erg moeilijk te volgen kunnen zijn voor onervaren jagers. Er is ook geprobeerd om de slangen met behulp van levende vogels en kippenbouillon in vallen te lokken, maar dit had weinig succes door de voorkeur van de boa voor roofzuchtig gedrag in een hinderlaag. Methoden die op andere plaatsen werken, zoals de tijdelijke vrijlating van mangoesten of de opzettelijke introductie van een gerichte ziekte, zijn afgedaan als ecologisch onverantwoord.

Over het algemeen is de impact van boa constrictors op Aruba aanzienlijk, wat de mogelijke gevolgen van het introduceren van niet-inheemse soorten in nieuwe omgevingen benadrukt. Hoewel deze slangen in hun natuurlijke leefomgeving misschien onschuldig lijken, kan hun introductie in nieuwe ecosystemen verstrekkende en onbedoelde gevolgen hebben. Dit geldt met name voor kleine eilanden die al te maken hebben met onhoudbare bedreigingen door snelle stedelijke ontwikkeling en klimaatverandering.

DCNA

De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ondersteunt wetenschapscommunicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde wetenschappelijke informatie breder beschikbaar te maken via onder andere de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA's nieuwsplatform BioNews en via de pers. Dit artikel maakt deel uit van een serie artikelen over ‘Invasive Alien Species in the Dutch Caribbean’. Dit artikel bevat de resultaten van verschillende wetenschappelijke onderzoeken, maar de onderzoeken zelf zijn geen DCNA-onderzoeken. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel.

Tekst: DCNA
Foto's: Vandy Louw; Diego Marquez; Diego Marquez; Suzanne Hendrik