Witlijnprachtuil: nieuw voor Nederland

Op 16 augustus zette Frans Post zijn lichtinstallatie, een lamp en lakenopstelling, neer bij de steenfabriek bij Kekerdom in de Millingerwaard. Het was een windstille, bewolkte nacht met een gemiddelde temperatuur van 20 graden. De Flora- en Faunawerkgroep Gelderse Poort en Staatsbosbeheer willen in 2022 met zoveel mogelijk waarnemers in de Gelderse Poort, waaronder de Millingerwaard, meer dan vijfduizend soorten ontdekken. De omgeving van de steenfabriek bestaat uit een schrale vlakte met kleiopslag en een moerassige ruigte langs de Waal en de inham Kaliwaal. Er groeien veel ruigtekruiden maar ook soorten die gebonden zijn aan oeverwallen en stroomdalgraslanden. Er werd speciaal voor deze plek gekozen in de hoop soorten aan te treffen die konden bijdragen aan de vijfduizend-soorten-doelstelling. Daarom bleef Post de hele nacht – die 8,5 uur duurde – en werd alles verzameld. De dag erna werden de vlinders op naam gebracht en weer losgelaten. 

Kort na 4 uur 's ochtends zat er plots een prachtige, onbekende vlinder op het laken. Een of andere tropische exoot, afkomstig uit de kas van een groentekweker? De dag erna bleek het om de witlijnprachtuil (Grammodes stolida), te gaan. Naturalis bevestigde de waarneming en gaf aan dat het een nieuwe soort voor Nederland is. De soort is een nachtvlinder uit de familie spinneruilen (Erebidae). De vlinder komt voor in het Afrotropisch, Oriëntaals en Australaziatisch gebied en aangrenzende delen van het Palearctisch gebied zoals Zuid-Europa. Het is een trekvlinder in Midden- en Noord-Europa en is van de meeste Europese landen bekend. De vliegtijd loopt van april tot oktober, maar de meeste Noord-Europese waarnemingen stammen uit augustus en september. De rups zit onder andere op braam en eik. Gedurende de hele vangnacht verschenen er 718 vlinders op het laken, verdeeld over 83 macronachtvlindersoorten, waaronder zeldzame soorten als walstropijlstaart, prachtpuperuiltje en de wilgenspanner. Een topavond! In augustus werd de doelstelling voor vijfduizend soorten in de Gelderse Poort trouwens al ruim bereikt en er zijn nog een paar maanden te gaan.

Tekst: Frans Post
Foto’s: Bernard Dupont en JMK, allebei via Wikimedia Commons