De schoonheid van vlinders uitvergroot

Sinds het begin van de jaren negentig houdt Ab Baas zich bezig met de fascinerende documentaire fotografie van kleine dieren. De fotografische apparatuur heeft een zeer grote ontwikkeling doorgemaakt door de toepassing van digitale technologie en speciale lenzen. Die ontwikkeling maakt het fotograferen van die kleine levende, actieve objecten en preparaten met hoge kwaliteit mogelijk en stelt ons in staat details zichtbaar te maken die de schoonheid onderstrepen. Ab Baas zegt daar over: “Door middel van een fotografische reproductie kunnen details van de fraaiheid van vlindervleugels zichtbaar gemaakt worden die voor het blote oog verborgen blijven. We zien dan een verbazingwekkende rijkdom aan patronen, structuren en kleurschakeringen. Vlinders staan niet voor niets bekend als de juwelen van de natuur”. Om de details goed op de foto te krijgen zijn er diverse technieken: macrofotografie (0,1 tot 2 maal ware grootte), ultramacrofotografie (2 tot 10 maal) en microfotografie (5 tot 100 maal). 

Naargelang we een object groter afbeelden, worden we geconfronteerd met een afname van de scherptediepte. De scherptediepte is de afstand waarover het af te beelden object als scherp wordt ervaren op de afbeelding die wij bekijken. Als we de opening van het objectief groter maken door het diafragma open te draaien, zien we de scherptediepte afnemen. Daartegenover staat dan een toename van de puntscherpte. Die maakt het mogelijk om fijnere details van het object vast te leggen. We zullen dus moeten uitkomen op een compromis: voldoende scherptediepte met een accepteerbare puntscherpte. Focus stacking is een digitale techniek waarmee we de scherptediepte kunnen vergroten door het maken van een serie foto’s met elk een tikkeltje andere focusinstelling. Het objectief moet worden ingesteld op het optimale diafragma. De camera waar Ab mee werkt, de Panasonic GX80, beschikt over een focus stacking-functie en kan dat al in de camera verwerken tot een scherpe foto. Die verwerking kan ook met fotobewerkingsprogramma’s als HeliconFocus op de computer gedaan worden. De verlichting van het object bij focus stacking komt van twee of meer ledlampen die zodanig worden gericht dat een goede uitlichting ontstaat.

Meer informatie

• Artikel De schoonheid van vlinders uitvergroot (pdf; 0,5 MB), met meer technische informatie en andere foto’s, uit het tijdschrift Vlinders

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting (op basis van artikel Ab Baas)
Foto’s: Ab Baas (leadfoto: detail van een distelvlinder)