Veel dagpauwogen, weinig landkaartjes en kleine vossen

Er zijn in ons land vijf vlindersoorten die brandnetel als waardplant hebben. De rupsen zijn gespecialiseerd op deze algemeen voorkomende plant. De vlinders komen dan ook verspreid door het hele land voor en zijn algemeen. Toch zien we wel verschillen. Dit jaar doen atalanta en dagpauwoog het erg goed, terwijl kleine vos en landkaartje juist achterblijven op het gemiddelde van de afgelopen dertig jaar. Het is lastig om de oorzaak van deze ‘dagkoersen’ vast te stellen, want er zijn erg veel factoren die een rol spelen, waarvan de weersomstandigheden en natuurlijke vijanden, zoals parasieten, een aantal belangrijke zijn. De langjarige trend, die wordt bepaald door factoren als landgebruik, klimaatverandering, stikstofdepositie en verdroging, geven voor de brandnetelvlinders een redelijk constant beeld. Ze gaan niet heel sterk achteruit, zoals sommige andere soorten. De kleine vos is de laatste jaren vooral in het zuiden van het land minder aanwezig dan voorheen, maar in het noorden lijkt de situatie redelijk stabiel.

De dagpauwoog komt nu volop tevoorschijn. Enkele weken geleden werden er al veel rupsennesten gemeld, deze rupsen zijn inmiddels verpopt en vliegen nu en de komende weken in een tweede generatie. Meestal is er maar een generatie die in juli en augustus vliegt en heel soms een kleine tweede. Waarschijnlijk speelt de vochtigheid en het feit dat de waardplant brandnetel er florissant bij staat een rol in deze ‘extra’ generatie. De vorige jaren waren heet en droog. Toen was de brandnetel in juli en augustus lang niet zo aantrekkelijk als dit jaar. De dagpauwogen die we nu zien, zullen in overwintering gaan en zich pas in het voorjaar gaan voortplanten. Ze zoeken voor de overwintering plekjes in holle bomen, schuurtjes, bunkers en andere donkere en koele plekken. Maar voor het zover is, zullen ze eerst nog zoveel mogelijk nectar willen verzamelen om zo een goede voorraad te hebben in de winter. Klimop is een erg goede nectarplant nu, maar ook andere laatbloeiers worden graag gebruikt, zoals herfstaster en ijzerhard.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: dagpauwoog)
Grafiek: Meetnet Vlinders