Natuurlijk systeem staat centraal
ARK Natuurontwikkeling is aanjager van nieuwe wilde natuur. Dat betekent dat we de natuur weer zoveel mogelijk haar gang laten gaan in gebieden waar ARK werkt. De natuur zelf het werk laten doen, is dan ook het belangrijkste uitgangspunt van onze rewilding-aanpak. We geven ruimte aan natuurlijke processen als begrazing en eb en vloed. Zo zorgen we voor het ontstaan van natuurlijk functionerende ecosystemen. Dit resulteert in een ongekende rijkdom aan landschappen en de daarbij horende flora en fauna. En dan volgt het volgende belangrijke onderdeel van onze rewilding-aanpak: we verbinden zoveel mogelijk natuurgebieden met elkaar. Zo krijgen planten en dieren weer veel meer ruimte en dat is onder meer goed voor genetisch gezonde populaties.
De drijvende kracht achter de ontwikkeling van sterke en rijke nieuwe natuurgebieden zijn natuurlijke processen. We maaien en beheren niet of nauwelijks in onze natuurgebieden, maar laten de natuur dat zelf opknappen. Grazers houden het gebied open en verspreiden mest en zaden. Bevers knagen bomen om. Wilde zwijnen, mollen, regenwormen en talloze andere dieren woelen de bodem om waardoor open en dichte vegetaties worden opengemaakt voor elk dier of elke plant, die op deze buitenkans ligt te wachten. Dode bomen en kadavers laten we liggen zodat hun waardevolle grondstoffen in het gebied blijven. Daar leven weer duizenden andere planten en dieren van. Roofdieren als wolven en wilde katten helpen om de populaties van (grote) zoogdieren gezond te houden. Zo brengen we het natuurlijke systeem weer in balans en bloeit de natuur op. In de gebieden waar ARK werkt, gaat de biodiversiteit dan ook vaak met sprongen vooruit.
Af en toe helpen we ook een verdwenen (dier)soort bij zijn terugkeer in de natuur. Dan gaat het altijd om inheemse soorten die hier thuishoren. Dit doen we nooit alleen voor die soort zelf, maar vanwege zijn onmisbare plek in het natuurlijke systeem; zijn (sleutel)rol in de natuur.
Win-win rewilding: veel meer dan alleen natuur
ARK zet zich samen met vele verschillende partijen in om met goede voorbeeldprojecten te laten zien dat investeren in natuur niet ‘alleen maar’ investeren in groen is. Rewilding biedt ook tal van kansen voor maatschappelijke opgaven en dient verschillende economische belangen. Denk bijvoorbeeld aan de winning van schoon drinkwater en winning van klei, zand en grind. Oplossingen voor het stikstofprobleem. Of aan verbetering van hoogwaterveiligheid die in gevaar komt door klimaatverandering. Rewilding draagt bij aan een betere gezondheid van mensen. Met rewilding compenseren we heel veel CO2. Rewilding kan volledig onaantrekkelijke kale landschappen veranderen in landschappen vol leven waar mensen graag willen wonen.
De natuur is daarbij een aantrekkelijke bondgenoot. Bouwen mét natuur is vaak goedkoper, toekomstbestendiger en vooral ook duurzamer. Waterbeheer combineren met natuurontwikkeling is goedkoper en duurzamer. Datzelfde geldt voor delfstofwinning, waterveiligheid en recreatie. Meer natuur zal ook direct impact hebben op de kosten in de gezondheidszorg. Een land met veel groen en natuur creëert bovendien een veel aantrekkelijker vestigingsklimaat voor bedrijven.
Voor mens én natuur
Authentieke wilde natuur is spannend, biedt volop mogelijkheden voor leuke activiteiten en draagt ook bij aan onze gezondheid. Miljoenen mensen wonen, werken of recreëren in en rond natuurgebieden en kennen de ecologische, economische en maatschappelijke waarde van natuur. Iets wat zeker nu, tijdens de coronapandemie, heel duidelijk is geworden. Juist dicht bij de stad vergroot de ontwikkeling van toegankelijke natuur de kwaliteit van leven voor velen. ARK is dan ook een groot voorstander van vrij toegankelijke natuurgebieden. Voor pret en gezondheid.
Rewilding in het wild
De Millingerwaard bij Nijmegen is een van de oudste natuurontwikkelingsgebieden langs de Waal. In 1991 startte ARK er een allereerste voorbeeldgebied. In 1992 werd het gebied een voorbeeldgebied voor het Wereld Natuur Fonds. Vanaf 1993 werkte ARK samen met Staatsbosbeheer, Wereld Natuur Fonds, Dienst Landelijk Gebied en kleiwinners. In korte tijd heeft het gebied zich ontwikkeld tot een ongeëvenaard veelzijdig natuurgebied waar jaarlijks tienduizenden bezoekers komen genieten.
In de Millingerwaard zie je wat je in Nederland met rewilding kunt bereiken! Een enorme planten- en dierenrijkdom is hier te ontdekken. Grote kuddes runderen en paarden struinen door het gebied. In de ooibossen en moerassen zwemmen bevers en huizen tientallen reeën. De open verbinding tussen de plassen in de uiterwaarden en de Waal zorgt dat dit een essentiële kraamkamer is voor vissen. De jonge visjes vinden hier beschutting tussen waterplanten en wilgenwortels en een overvloed aan voedsel in de vorm van kleine waterdiertjes. Al dat ‘broed’ trekt weer tal van visetende vogels aan, waaronder grote zilverreigers, ijsvogels en zwarte sterns. Op een willekeurige dag in de lente kun je er zomaar zestig tot zeventig vogelsoorten ontdekken. De Millingerwaard laat zien hoe krachtig rewilding kan zijn.
Rewilding de Veluwe
Op de zuidelijke Veluwe is een nieuw voorbeeld van natuurontwikkeling te vinden. Op de Kemperheide gaat ARK de natuur een enorme oppepper geven. Geïsoleerde plukjes natuur worden aaneengesloten en kwijnend monotoon naaldbos verandert in vitaal bos vol leven. Vele planten en dieren profiteren hiervan en Nederland krijgt er zo een prachtig wild natuurgebied bij waar ook wandelaars en natuurliefhebbers hun ogen uitkijken.
Ontdek zelf de nieuwe natuur!
De meest kwetsbare natuurgebieden zijn soms juist de gebieden zonder bezoekers. Wanneer mensen een kans krijgen om natuur te ervaren, ontstaat de beste garantie voor natuurbescherming: betrokkenheid. In de gebieden waar ARK werkt, kun je zélf ervaren wat onze werkwijze oplevert. Je kunt eindeloos struinen door ruige natuur, op zoek naar wilde paarden en runderen, naar knaagsporen van bevers en vraatsporen van reeën. Of ‘gewoon’ genieten van velden met bloeiende bloemen en de grote hoeveelheid vlinders, vogels en insecten. Dit leidt tot grotere betrokkenheid: de basis voor meer mooie en wilde natuur in Nederland. Met onze rewilding-aanpak werkt ARK verder aan de uitbreiding van bestaande voorbeeldgebieden en aan de start van nieuwe!
Meer informatie
- Kijk voor meer informatie op Ark.eu en Rewildingeurope.com of volg online de eerste #WorldRewildingDay van de Global Rewilding Alliance via de hashtag #readytorewild.
Tekst: ARK Natuurontwikkeling en Rewilding Europe
Foto's: Karsten Reiniers en Bart Beekers, ARK Natuurontwikkeling; Twan Teunissen