Anatomie van ebbenhout helpt illegaal gekapte bomen op te sporen

Anatomie van ebbenhout

Voor het eerst is een overzicht gepubliceerd van de houtanatomie van 246 van de circa 800 soorten Diospyros, waar ebben taxonomisch gezien onder valt. Ebbenhout heeft een unieke celstructuur waarbij sommige houtcellen kristallen bevatten. De positie van deze kristallen in specifieke cellen kan worden gebruikt om verschillende groepen ebbenhout van elkaar te onderscheiden.

Het belang van referentiedata voor forensisch onderzoek  

Een onbekend blokje hout kan met verschillende methodes geïdentificeerd worden. Naast houtanatomie gebruiken onderzoekers ook chemische spectra en DNA-sequenties. Deze complementaire benadering biedt de beste garantie om te ontdekken of hout van een wettelijk beschermde boomsoort afkomstig is. Deze aanpak werkt echter alleen als er voldoende referentiedata beschikbaar zijn. 

Ebbenhout gebruikt in muziekinstrumenten

Wettelijk beschermde soorten uit Madagaskar bevatten kristallen in specifieke houtcellen (zie figuur hierboven). Dit kenmerk wordt echter gedeeld met enkele soorten uit andere delen van de wereld, die niet wettelijk beschermd zijn. Met enkel het gebruik van anatomie kan dus geen betrouwbaar onderscheid gemaakt worden tussen legaal en illegaal gekapt ebbenhout. Maar door anatomie met chemie te combineren, en bovendien meer ebbensoorten uit Madagaskar te analyseren, zal de effectiviteit voor forensisch onderzoek toenemen. Momenteel wordt onderzocht welke soorten veel gebruikt worden in ebbenhouten onderdelen van akoestische snaarinstrumenten zoals bijvoorbeeld stemsleutels (zie foto hiernaast).   

Met behulp van die kennis kunnen soorten geselecteerd worden voor productie van ebbenhout in plantages. Met dit duurzaam geproduceerde ebbenhout kunnen we muziek blijven maken en tegelijkertijd bedreigde boomsoorten voor uitsterven behoeden. 

Meer informatie

• Benieuwd naar verdere details van dit onderzoek? Lees de volledige publicatie in het IAWA Journal.

Tekst: Vicky Beckers, Barbara Gravendeel, Mehrdad Jahanbanifard & Frederic Lens, Naturalis Biodiversity Center en Fons Verbeek, Universiteit Leiden
Foto's: Naturalis Biodiversity Center