Het laatste koolmeesjong?

Oosterbegraafplaats in Amsterdam. Een koolmeesvrouwtje dat met voer landde voor de invliegopening van een nestkast. Vanuit de nestkast hoorde ik het gepiep van de bedelende jongen. Ik bezoek de begraafplaats regelmatig en het was me al opgevallen dat er nog steeds koolmeeszang klonk. Daar had ik weinig aandacht aan besteed. Koolmezen maken eigenlijk altijd wel geluid. Nu viel het op z’n plek, er was hier nog een territorium met een nest! Ik stopte om te kijken. Prompt kwam het mannetje aanvliegen en liet de alarmroep horen. Het vrouwtje verdween in de nestkast, waar de jongen nog harder begonnen te piepen.

Wanneer uitgevlogen?

Ik raadpleegde Sovon Vogelonderzoek Nederland om de timing van dit late broedgeval te duiden. Aan de hand van vervolgbezoeken kon ik vaststellen dat de jongen tussen 10 en 13 september moeten zijn uitgevlogen. Op basis daarvan berekende Sovon de datum waarop het eerste ei is gelegd in dit nest. Vervolgens kon die datum worden vergeleken met de andere koolmeesgegevens in de database.

Tussen 2010 en 2019 is van 25.331 koolmeeslegsels de datum van het eerste ei geregistreerd (zie grafiek). De meeste koolmezen leggen het eerste ei in de eerste helft van de derde week van april. De rode stip in de grafiek is het broedgeval op de Nieuwe Oosterbegraafplaats. Het is niet het allerlaatste broedsel, maar het op twee na laatste broedsel van de koolmees in Nederland de afgelopen tien jaar. Een bijzondere waarneming dus!

Tekst: Jip Louwe Kooijmans, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Andy Ballard, Pixabay; Jan Kerkhofs, Vogelfotogalerij; Harvey van Diek
Figuur: Sovon Vogelonderzoek Nederland