De korenwolf: icoon van een soortenrijk agrarisch landschap

Promotieonderzoek

In de jaren zestig van de vorige eeuw werd de korenwolf (Cricetus cricetus) fel bestreden door agrariërs, maar in de jaren zeventig werd het diertje beschermd. Dat kon een sterke achteruitgang in de daaropvolgende decennia echter niet voorkomen. Rond het jaar 2000 stond de korenwolf op het punt van uitsterven. Door de laatste dieren te vangen en een fokprogramma te beginnen, is de soort op het nippertje gered. Met de nakomelingen uit het fokprogramma is een herintroductie- en onderzoeksproject gestart om te achterhalen wat een gezonde populatie korenwolven nodig heeft. Over het onderzoek is een proefschrift geschreven, dat woensdag 17 juni 2020 in het openbaar zal worden verdedigd aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Korenwolfbeheer in de toekomst

De korenwolf blijkt zeer afhankelijk van graanakkers en luzerne en een goed korenwolfvriendelijk beheer. Het diertje is een favoriete prooi van veel roofdieren. Daarom is het belangrijk dat de vrouwtjes minimaal twee nestjes per jaar krijgen. Daarvoor is het belangrijk dat agrariërs hun graan veel later in de zomer oogsten dan nu gebruikelijk en ook dat het verbouwen van graan wordt gestimuleerd. Op slechts twintig procent van de akkers staat tegenwoordig nog graan, terwijl dat in het verleden vaak meer dan zeventig procent was. Graanakkers zijn behalve goed voor korenwolven, ook heel goed leefgebied voor akkervogels, dagvlinders en zeldzame akkerplanten.

Kringlooplandbouw

Het herintroductie- en onderzoeksproject heeft de korenwolf nog niet definitief kunnen redden, daarvoor zijn onder andere nog te weinig akkers met agrarisch natuurbeheer aanwezig in Limburg. Wel is dankzij het project het draagvlak voor agrarisch natuurbeheer sterk toegenomen. Agrarisch natuurbeheer is tegenwoordig een volwaardig onderdeel van de agrarische bedrijfsvoering, maar de complexe regelgeving maakt de uitvoering niet eenvoudig. De komende jaren is het van groot belang dat in het agrarisch gebied maatregelen worden genomen die bijdragen aan meer biodiversiteit in het boerenland. Dat streven past naadloos bij een kringlooplandbouw, het Deltaplan Biodiversiteit en de van ‘boer-tot-bordstrategie (farm-to-fork)’ van de Europese Commissie.

Wil je meer horen over de korenwolf? Meld je dan aan voor het Natuurplaza symposium ‘Naar een biodivers agrarisch landschap’ op 17 juni.

Tekst: Maurice La Haye, Zoogdiervereniging
Foto's: Gerard Müskens