Gezocht: slangenhemden voor ziekteonderzoek

Maar wat is Snake Fungal Disease en hoe kunnen natuurliefhebbers bijdragen aan het onderzoek?

Wat is Snake Fungal Disease?

Snake Fungal Disease (SFD) wordt veroorzaakt door infectie met de schimmel Ophidiomyces ophiodiicola. De ziekte is ongeveer tien jaar geleden voor het eerst beschreven en is een opkomende infectieziekte. In Noord-Amerika is de schimmel wijdverbreid aanwezig en besmetting heeft gezorgd voor een sterke achteruitgang van Noord-Amerikaanse slangenpopulaties.

Symptomen

De  schimmel veroorzaakt een huidziekte bij slangen. Tot de klinische symptomen behoren lethargisch gedrag, afwijkend gekleurde schubben, gelige en bruine korsten op de huid, verhoogde frequentie van vervelling en kleine zweren tot een dodelijke schimmelinfectie met ernstige zweren, zwelling van de huid en onderhuidse knobbeltjes. Dieren met een zware infectie zonnen vaak uitbundig en vertonen daarbij verminderd vluchtgedrag. Met name van met SFD geïnfecteerde ringslangen in Engeland is dit afwijkende gedrag bekend. Het is mogelijk dat de schimmel aanwezig is op een gastheer, maar geen ziekte veroorzaakt. Een dergelijk dier is drager en kan dan als vector dienen.

Verspreiding

Tot voor kort was O. ophiodiicola alleen bekend uit Noord-Amerika, maar in 2017 en 2018 is de schimmel aangetroffen bij ringslang (Natrix helvetica), adder (Vipera berus) en de dobbelsteenslang (Natrix tesselata) in Europa. In Nederland is O. ophiodiicola nog niet in wilde slangenpopulaties aangetroffen. Is de schimmel écht afwezig, of hebben we de schimmel simpelweg nog niet gevonden?

Oproep

We zetten de zoektocht naar SFD met uw hulp graag voort! Het DNA van de schimmel kan worden aangetoond in vervellingshuidjes. Om die reden zijn zowel de slangenhemden (gehele of gedeeltelijke vervellingen) en dode dieren bruikbaar voor onderzoek.

Heeft u een dode slang gevonden of een slang gezien met verdachte zweren, korsten et cetera, al dan niet gecombineerd met afwijkend gedrag? Maakt u dan alstublieft goede foto’s (inclusief goede detailopnames van de getroffen lichaamsdelen), noteer de exacte datum en locatie en neem contact op met Tariq Stark of Annemarieke Spitzen. Heeft u een vervellingshuidje gevonden? Wilt u die dan per stuk droog en donker bij kamertemperatuur in een papieren envelop (niet in een plastic zakje) bewaren en onder vermelding van naam, locatie en datum sturen naar:

RAVON t.a.v. Tariq Stark & Annemarieke Spitzen
Postbus 1413
6501 BK Nijmegen

Tekst: Tariq Stark en Annemarieke Spitzen-van der Sluijs (mede namens An Martel, UGent)
Foto's: Raymond Creemers (leadfoto: ringslang); Zoological Society of London