Bezoekers van het Yarari Reservaat voor haaien en zeezoogdieren kunnen nu hun waarnemingen registreren

Het online monitoringsformulier ontwikkeld door STINAPA Bonaire maakt het makkelijk om waarnemingen van zeezoogdieren (walvissen, dolfijnen en zeekoeien) alsook haaien, roggen en grote baarsachtigen online te melden. Op het formulier wordt gevraagd naar details over de soort, locatie, diepte en aantallen waargenomen individuen, maar ook naar de zekerheid van de waarneming. Het formulier is alleen bedoeld voor observaties van levende dieren. Informatie over gestrande, dode of verstrikte dieren dient nog steeds te worden gerapporteerd aan de lokale (marine) parkorganisatie.

Gegevens die via het online monitoringsformulier verzameld worden, verschaffen waardevolle informatie over de trends in lokale populaties en de verspreiding van zeedieren in het Yarari Reservaat. Tegelijkertijd bevordert het formulier bewustwording onder bezoekers en de lokale gemeenschap. Het is een maand geleden met succes in gebruik genomen: tot nu toe zijn er meer dan 50 waarnemingen geregistreerd. Meer dan de helft van de waarnemingen zijn haaien, roggen en baarsachtigen; de overige waarnemingen betreffen dolfijnen en één potvis. Langetermijnonderzoek naar het voorkomen en de verspreiding van zeezoogdieren en haaien zal essentiële informatie en inzichten geven die bijdragen aan de bescherming en het beheer van deze soorten, en om een ijkpunt te hebben om later het succes van getroffen maatregelen te kunnen meten. DCNA doet een beroep op lokale duikscholen op Bonaire om ook bij te dragen aan het rapporteren van waarnemingen. Verder is het formulier voor alle andere parken in de Nederlandse Cariben beschikbaar, alhoewel Saba Conservation Foundation, STENAPA op St. Eustatius en St. Maarten Nature Foundation al een eigen systeem in gebruik hebben. Deze maand rapporteerden duikscholen op St. Eustatius bultruggen aan STENAPA en deze data zal aan de databank worden toegevoegd.

Het afgelopen decennium is er een grote en dringende behoefte geweest aan gegevens en kennis over biodiversiteit in de Nederlandse Cariben. Daarnaast is het ook nodig om de effectiviteit van beschermings- en beheermaatregelen te verbeteren. Groepen van wetenschappers, zoals de Sababank-expeditie van 2015, hebben een aantal onderzoeken uitgevoerd. Toch blijkt het consistent verzamelen van gegevens op langere termijn een lastige opgave. Burgerwetenschap, waarbij de samenleving deelneemt aan wetenschappelijk onderzoek door verzamelen en delen van gegevens, blijkt een belangrijke aanwinst voor de wetenschap en monitoring van zeezoogdieren en grote roofdieren zoals haaien. Het haaientelprogramma dat gedaan wordt door bijvoorbeeld Sharksavers en WildAid, en Reef, heeft met veel succes de samenleving betrokken bij het monitoren van haaien en andere vissen. Hiermee is belangrijke informatie over het voorkomen en de verspreiding van haaien boven water gekomen.

Tekst: Florence Depondt, Tineke van Bussel, Olivier Kramer, DCNA
Foto: Rudy van Geldere