Boerenlandvogels geen zaak van boeren en vrijwilligers alleen

Overheden en het Deltaplan Biodiversiteit zeggen hetzelfde: natuurbescherming is een zaak van ons allemaal en alleen met een brede maatschappelijke inzet krijgen we de biodiversiteit weer op orde. Dat juichen we alleen maar toe. Maar bij deze stelling valt wel een kanttekening te plaatsen, want het Rijk heeft zich namens ons allen verplicht tot uitvoering van Europese regels en internationale verdragen. Daarmee zijn de rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen primair verantwoordelijk voor de biodiversiteit. Het redden van de boerenlandvogels is geen zaak die kan worden doorgeschoven naar burgers en (boeren)bedrijven!

Maatschappelijke inzet

Niemand is tegen maatschappelijke inzet. Sterker nog, al decennia lang spelen vrijwilligers een cruciale rol in het landelijk gebied bij de monitoring, voorlichting en educatie, het beheer en zelfs ondersteunend aan de handhaving. Hun inzet is enorm en er worden prachtige resultaten behaald. Veel provincies moedigen dit soort werk voor weidevogels, akkervogels en vogels op erven dan ook verder aan, bijvoorbeeld met subsidies en prijsvragen. Maar krijgen vrijwillige natuurbeschermers voldoende mogelijkheden en steun vanuit de overheid? Voelen vrijwillige natuurbeschermers zich gehoord en gesteund?

Vogelbescherming werkt nauw samen met vrijwilligers en boeren en heeft in de voorbereiding van onze oproep aan provincies een aantal lessen opgetekend. Heel duidelijk is dat koplopers intrinsiek gemotiveerd zijn om een bijdrage te leveren aan het redden van de boerenlandvogels. En niet zo’n klein beetje ook, maar het blijkt dat hun goede voorbeeld vrijwel nooit tot brede navolging leidt. En dat is keihard nodig om boerenlandvogels te behouden en populaties te herstellen.

Waterpeilen omhoog

De koplopers zwemmen meestal tegen de stroom in en voelen dat ook heel duidelijk. Naast passie en motivatie klinkt in hun verhalen regelmatig frustratie door. Als ze bijvoorbeeld op eigen land waterpeilen voor weidevogels willen verhogen lopen ze bij waterschappen aan tegen tijdrovende en dure bureaucratische regels. Demotiverend is verder dat ze zelf aan betere bescherming werken en overal om hen heen de achteruitgang doordendert en dat zelfs overheden op hun eigen (pacht)gronden vaak geen rekening houden met de biodiversiteit. Eigenaren met grond op de juiste plek moeten de kans krijgen gronden af te waarderen.

Predatie van zorgvuldig beschermde weidevogelnesten is ook een veelgehoorde frustratie. Provincies moeten randvoorwaarden scheppen voor weloverwogen maatwerk voor het weren en waar nodig bestrijden van predatoren, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en alleen daar waar het leefgebied voor weidevogels op orde is.

Lokale initiatieven van boeren, vrijwilligers en natuurbeheerders laten zien dat de negatieve trend nog wel degelijk te keren is. Vaak worden deze initiatieven ondersteund door provincies. Maar uit de verhalen van boeren en vrijwilligers blijkt dat dat niet gebeurt op de schaal die nodig is. Met de verkiezingen in aantocht spreken wij de provincies aan op hun rol. Provincies die maatschappelijke inzet echt tot een succes willen maken, moeten nog meer in gesprek met – en vooral leren van – de echt gemotiveerde koplopers. We kunnen ons niet permitteren de koplopers niet serieuzer te nemen!

In Noord-Holland is onze oproep nu al opgepakt, Provinciale Staten namen als gevolg van onze oproep een motie aan om in navolging van veel andere provincies een actieplan te maken voor de weidevogels. Op andere plekken begint het ook al te gonzen.

Help mee

Vogelbescherming heeft voor elke provincie in beeld gebracht welke vogels uit de provincie dreigen te verdwijnen en waartoe ze jouw provincie oproept. Ondersteun hier onze oproep. Dank u wel!

Op de actiewebsite Reddeboerenlandvogels.nl staan korte verhalen van boeren die lokaal een verschil maken voor vogels en natuur. De komende week komen ook de volledige verhalen beschikbaar.

Tekst: Janet van Zoelen, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Anton Kieftenburg (leadfoto: grutto's); Jankees Schwiebbe, Birdphoto.nl; Shutterstock