Het ‘verkennertje’: nieuwe nachtvlindersoort voor Nederland

In de middag van 21 oktober 2018 werd de vlinder in Zandvoort gefotografeerd door Luuk Punt nabij een buitenlamp, waardoor de soort al vrij zeker op 20 oktober op licht moet zijn verschenen. De nieuwe soort komt van oorsprong in grote delen van de wereld voor en is ook wel bekend als plaagsoort in de teelt van kruisbloemigen, zoals kool. De grootste populaties bevinden zich in Noord-Amerika, het Iberisch Schiereiland en de Canarische Eilanden. In warme jaren bereikt de soort steeds vaker de Britse Eilanden en de kustregio van Frankrijk, dit is echter een verschijnsel van de laatste tien jaar. De Noord- en Midden-Europese waarnemingen betreffen voor een groot deel gedateerde importwaarnemingen. Het ligt niet voor de hand dat de soort op korte termijn vast bestanddeel vormt van de fauna wegens de grote voorliefde voor een tropisch klimaat. Vooralsnog is de Nederlandse naam ‘verkennertje’ passend; het verwijst naar de potentie om als vlinder te migreren. Luuk Punt, de ontdekker van het verkennertje, is eigenlijk een vogelaar. Hieronder zijn relaas.

“De afgelopen twee jaar ben ik naast het vogelen en vlinderen ook geïnteresseerd geraakt in nachtvlinders. Ik heb me aangesloten bij een erg leuke en succesvolle nachtvlinderwerkgroep (KNNV-afdeling Den Haag), speur fietstunneltjes af, struin over galerijen van flats en check op allerlei plekken buitenverlichting. Daarbij zie je meestal de te verwachten soorten, maar soms stuit je ook weleens op wat speciaals. Zo vond ik afgelopen maandag een Sesammot (Antigastra catalaunalis), een soort waarvan nog maar enkele waarnemingen in Nederland zijn gedaan. Erg leuk natuurlijk! Met de zuidelijke, warme stroming van de afgelopen weken zou er zo maar meer zeldzaams op kunnen duiken en als blijkt dat ik de zondagmiddag voor mezelf heb, besluit ik nog even wat te struinen. Na wat zoeken vind ik een micro-nachtvlinder op een muur. Mijn ervaring is dat deze vaak snel wegvliegen als je met je camera te dichtbij komt, dus maak ik, zoals altijd, eerst op afstand een paar bewijsplaatjes. Het is maar goed dat ik dat gedaan heb, want twee tellen later openen de bewoners van het huis de voordeur en vliegt het microotje weg. Na een gezellig gesprekje met de bewoners – ze zien me hier regelmatig rondscharrelen – bekijk ik de foto’s. Omdat ik niet direct weet met wat voor vlindertje ik te maken heb, stuur ik een plaatje naar wat 'nachtvlindervrienden'. Het duurt niet lang of ik krijg een reactie van Nick Peeters, die mijn foto ook even naar Engeland had gestuurd voor bevestiging. Het bleek namelijk een nieuwe soort voor Nederland te zijn, Hellula undalis, die als migrant af en toe in Zuid-Engeland opduikt.”

Tymo Muus, van Microlepidoptera.nl bevestigde de waarneming. Luuk: “Wat gaaf, zeg! Ben ik daar zomaar tegen een nieuwe nachtvlindersoort voor Nederland aangelopen! Invoeren op Waarneming.nl kon nog niet eens, want de soort stond nog niet op de Nederlandse lijst. Écht vét!”

Tekst: Luuk Punt, Tymo Muus, Microlepidoptera.nl & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Luuk Punt