De zwartkop, de bessenplukker

Deze periode van het jaar is altijd een beetje een tussenperiode. Alle broedvogels zijn klaar met hun broedseizoen, maar zijn nog niet vertrokken naar het zuiden. Je hoort nauwelijks gezang en de vogels laten zich weinig zien. Er gebeurt niet zoveel, zo lijkt het althans. Niets is echter minder waar!

Volproppen

In deze tijd van het jaar proppen de meeste zomergasten zich vrij onopvallend helemaal vol om met volle buik en dus voldoende energie de lange reis naar het zuiden te kunnen maken. Menig trekvogel, zoals de zwartkop, is op zoek naar rijpe bessen om ‘op te vetten'. Bramen en lijsterbessen, maar vooral vlierbessen zijn nu in trek.

Van insecten naar bessen

Zwartkoppen zijn net als veel andere zomervogels insecteneters. Vele duizenden insecten verdwijnen in de loop van het jaar in de vogelmaag. Maar alleen van insecten zullen ze niet moddervet worden. Om hun buik vol te krijgen, hebben ze ook veel bessen nodig. Vooral vlierbessen zijn in deze periode favoriet. Zorgvuldig checken de vogels dagelijks de vlierstruik op rijpe vlierbessen. Een voor een verdwijnen ze in de snavel van de zwartkop. Is het trosje helemaal leeggegeten, dan is de volgende aan de beurt. Is een bes nog niet rijp, dan komt de vogel de volgende dag terug om de bes op rijpheid te testen.

Voldoende te eten

Soms zitten meerdere insectenetende vogels bij elkaar in dezelfde struik zich te goed te doen aan de bessen. Echte concurrentie is er niet: de vogels gedogen elkaar. Er is meer dan voldoende voedsel, dus waarom zou je elkaar wegjagen? Dat kost alleen maar extra energie die je straks heel hard nodig hebt.

Zwartkop

De zwartkop is te herkennen aan zijn petje. Het mannetje heeft, de naam zegt het al, een zwarte en het vrouwtje een roestbruin petje op. De zwartkop is één van de succesvogels van Nederland. Door beter bosbeheer en steeds ouder wordende bossen in met name Flevoland broeden er nu meer dan 300.000 paren in ons land. In september, als ze voldoende bessen hebben gegeten, vertrekken de meeste richting het zuiden voor de winter.

Ook een zwartkop in de tuin?

Een grote meidoornstruik werkt als een magneet op de zwartkop. Ze kunnen er schuilen en hun nest maken. Na de broedperiode eten de vogels van de bessen. Wie braamstruiken of een vlier in de tuin heeft, kan nu de zwartkoppen zien. Wil je weten of de zwartkop bij jou in de buurt zit? Doe de postcodevogelcheck op www.mijnvogeltuin.nl en kijk wat je kunt doen om de vogels in jouw buurt naar je tuin te lokken.

Tekst: Marieke Dijksman, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Jos van den Berg; Jakub Stanco