Juveniele amfibieën vroeg aan wal

Voorjaar 2018

Het voorjaar begon koud. Begin maart werd ons land geteisterd door ijzige oostenwinden, lag er op de meeste wateren ijs en zat de vorst nog in de grond. Na een korte dooiperiode keerde medio maart de winter nog een keer kortstondig terug. Eind maart en begin april werd het langzaamaan zachter en de amfibieëntrek kwam eindelijk op gang. Paddenwerkgroepen die al een maand in de startblokken stonden, kregen het plots erg druk. Vanaf 7 april schoot de temperatuur omhoog met als uitschieter 19 april waarop het KNMI de eerste zomerse dag van het jaar kon noteren. In april volgende nog drie zomerse dagen. Mei brak warmterecords. Met een gemiddelde temperatuur van 16,4 °C was mei 2018 de warmste meimaand in drie eeuwen. In De Bilt werden in mei maar liefst 13 zomerse dagen genoteerd. Met name de laatste 10 dagen van mei waren warm met plaatselijk tropische temperaturen. Eind mei vielen korte, maar heftige regenbuien in een lente waarin gemiddeld een normale hoeveelheid neerslag viel. 

Koorperiode en eiafzet

Eind maart, begin april hoorden we de eerste roep van 'vroege soorten' zoals heikikker, bruine kikker en gewone pad. Door de hoge temperaturen in april waren ook de 'late' soorten zoals boomkikker en knoflookpad al in april te horen. De piek voor de boomkikker valt normaliter medio mei. In sommige regio’s, zoals in de noordelijke Achterhoek, werden heikikker- en boomkikkerkoren zelfs tegelijkertijd gehoord. Een tweede piek volgde in de eerste week van mei.

Juvenielen vroeg aan wal 

De ontwikkeling van amfibieënlarven ging op veel plekken uitzonderlijk snel door de warme lente. Larven van de boomkikker maakte een ware groeispurt. Op diverse plekken in de Achterhoek en Noord-Brabant werden in de tweede week van juni reeds gemetamorfoseerde boomkikkertjes aangetroffen. Een volle maand eerder dan in 2017. Warm water in combinatie met opdrogende wateren kunnen de metamorfose van boomkikkers bespoedigen.

De ontwikkeling van knoflookpadlarven ging eveneens snel. Veel larven hebben nu reeds alle vier de ledematen, hebben de metamorfose bijna voltooid en verlaten het voortplantingswater. Ook gewone pad en bruine kikker komen massaal het land op: de bekende paddenregen. Wie regelmatig met schepnet op pad gaat zal het ook opvallen dat de larven van groene kikkers al erg groot zijn. Al met al een kort maar krachtig voortplantingseizoen voor de meeste soorten amfibieën waarbij de 'vroege' en 'late' soorten tegelijk het land op gaan.

Bij de salamanders verschilt de ontwikkeling sterk per locatie. In sommige wateren zitten de larven tegen de metamorfose aan terwijl in andere wateren de larven nog zeer klein zijn.

Tel mee!

Juveniele amfibieën gezien? Geef ze door op Telmee.nl of Waarneming.nl.

Meer informatie

• Voor de herkenning van larven heeft RAVON een herkenningskaart (pdf; 2,0 MB) gemaakt
• Bekijk ook alle andere herkenningskaarten van amfibieën en reptielen

Tekst: Tariq Stark, Edo Goverse & Richard Struijk, RAVON
Foto’s: Annemarie van Diepenbeek (leadfoto: jonge rugstreeppad); Tariq Stark; Richard Struijk