Nederlandse amfibieën doen het redelijk goed

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op [publicatiedatum]

Met de amfibieën in Nederland gaat het de goede kant uit. Cijfers van het RAVON-Meetnet Amfibieën laten dit zien. Al komen enkele bijzondere soorten wel uit een heel diep dal en verdienen extra aandacht.

Het jaar 2009 was een droog jaar. Diverse voortplantingswateren waren opgedroogd, niet optimaal voor de boomkikker. Indexen van de boomkikker worden berekend aan de hand van het aantal roepende mannetjes. Deze is in 2009 aanzienlijk minder vaak waargenomen dan in voorgaande jaren en lijkt te zijn teruggevallen tot het niveau van 2003. Ondanks deze flinke dip, is de boordeling over de gehele periode (1997-2009) nog steeds een ‘sterke toename’. Of deze dip een momentopname is, of dat het werkelijk (weer) slecht gaat met de soort, zal volgend jaar moeten blijken. Het is algemeen bekend dat amfibiepopulaties tussen afzonderlijke jaren flink kunnen fluctueren. Een telefonische rondgang langs enkele waarnemers levert gelukkig een genuanceerd beeld op. De meeste vrijwilligers konden nu al laten weten dat ze in 2010 meer boomkikkers hebben gehoord dan in 2009. Gelukkig maar!

Zowel de groene kikkers (meerkikker, bastaardkikker, poelkikker) als de bruine kikker (het meest waargenomen amfibie binnen het Meetnet) doen het goed en laten een matige toename zien of zijn stabiel. De heikikker laat ook een stabiel voorkomen zien. Nadat in 2009 de paddentrek op gang was gekomen, gelijk met de voortplanting van de heikikker, viel de temperatuur plots weer terug naar het vriespunt. Blijkbaar heeft dit geen effect gehad op de heikikkers en de vrijwilligers! De soort is in 2009 zelfs iets meer waargenomen dan in 2008.

Algemene salamandersoorten doen het goed
De kleine watersalamander heeft voor het eerst een ‘matige toename’ gekregen als beoordeling. Het is de meest waargenomen watersalamander en hij wordt binnen het Meetnet gevolgd in 1.012 wateren. De laatste vijf jaar wordt de soort vaker waargenomen in vergelijking met het startjaar van de monitoring. Deze positieve trend past goed in het beeld dat het goed gaat met de algemene amfibiesoorten in Nederland. De waterkwaliteit neemt toe en het beheer van water en oeverzones is amfibievriendelijker geworden.

De kamsalamander laat een matige toename zien. De soort wordt gevolgd in 246 wateren. Ook de boordeling van de Alpenwatersalamander is niet veranderd en de soort blijft een matige toename vertonen. Over de vinpootsalamander en vuursalamander kunnen nog geen betrouwbare uitspraken worden gedaan.

Populatie geelbuikvuurpad verdriedubbeld!
De gewone pad heeft een nieuwe beoordeling gekregen: een stabiel voorkomen. De soort wordt gevolgd in 1.039 wateren en is in 2009 iets vaker waargenomen dan in 2008. De rugstreeppad blijft zijn neerwaartse koers voortzetten met een matige afname. De reden voor deze trend is vooralsnog onduidelijk. De rugstreeppad verdient extra aandacht en dan vooral buiten de duingebieden. In de duinen wordt deze paddensoort al goed gevolgd en hij laat daar een stabiel voorkomen zien.

De geelbuikvuurpad zet zijn opmars voort. Op de vijf plekken waar deze soort van nature voorkomt, zijn de populaties verder gegroeid en heeft de soort als beoordeling een ‘sterke toename’. Deze pad heeft enkele goede voortplantingsjaren gehad, waardoor de populatieomvang blijft stijgen. De ingeslagen weg, het aanleggen van basisbiotopen, lijkt vruchten af te werpen.
 

De vroedmeesterpad heeft een stabiel voorkomen. Tegen de verwachting in is 2009 geen slecht vroedmeesterpaddenjaar geweest. Ondanks de warme zomer zijn er aanzienlijk meer larven (1956) in poelen aangetroffen dan het jaar ervoor (maar 648). Nu maar hopen dat al deze larven tot wasdom komen! De knoflookpad is niet representatief vertegenwoordigd in het Meetnet en het is dan ook niet mogelijk om een trend te presenteren.

Het RAVON-Meetnet Amfibieën volgt sinds 1997 met vrijwilligers alle 16 amfibiesoorten door heel Nederland. Van de meeste soorten kan het CBS trends bepalen. Op die manier kunnen populatieontwikkelingen van de padden, kikkers en salamanders goed in de gaten worden gehouden.

>> Kijk nu live naar amfibieën in een tuinvijver op www.kikkercam.nl!

Tekst: Edo Goverse en Gerard Smit, RAVON & Tom van der Meij, CBS
Foto's: Tamira Hankman en Arnold van Rijsewijk, RAVON