Meer bijensoorten op Rode Lijst

Hoe komt een bij op de Rode Lijst?

De Rode-Lijststatus van een bijensoort hangt af van een combinatie van zijn huidige zeldzaamheid en zijn trend tussen 1950 en 2016. Deze zaken worden bepaald op basis van de gegevens in het landelijke databestand van de Nederlandse bijen dat EIS Kenniscentrum Insecten beheert. De Rode Lijst is opgesteld in opdracht van het Ministerie van LNV, die de lijst heeft gepubliceerd in de Staatscourant. Het is hiermee een officieel overheidsdocument.

De cijfers

• 181 soorten bijen op de Rode Lijst: dit is 55 procent van het aantal soorten waarvoor de analyse is uitgevoerd.
• Verdwenen: 46 soorten; ernstig bedreigd: 30 soorten; bedreigd: 42 soorten; kwetsbaar: 38 soorten; gevoelig: 25 soorten.
• De huidige Rode lijst bevat 23 soorten meer dan de vorige uit 2003.
  

Vergelijking 2003 - 2018

Ook in 2003 is er een Rode Lijst van de Nederlandse bijen opgesteld. Het is interessant om te zien wat de verschillen zijn tussen de huidige Rode Lijst en die uit 2003. Voor een goede vergelijkbaarheid is de Rode Lijst uit 2003 gereconstrueerd aan de hand van de huidige data en methodiek.

Tegenvallers

• De nieuwe Rode Lijst is langer dan de vorige uit 2003: er staan 23 soorten meer op.
• Enkele soorten zijn verdwenen uit Nederland sinds 2003, zoals de Waddenmetselbij en de roodstaartklaverzandbij.
• 37 soorten staan voor het eerst op de Rode Lijst
• 26 soorten gaan naar een zwaardere Rode-Lijstcategorie

Meevallers

• Het aantal soorten in de categorie 'Verdwenen' uit Nederland is gedaald van 48 naar 46, dankzij de terugkeer van soorten als de vierbandgroefbij, de donkere klokjeszandbij en de kielstaartkegelbij.
• 14 soorten staan niet meer op de Rode Lijst.
• 21 soorten gaan naar een lichtere Rode-Lijstcategorie.

Alarm voor hommels en klaverbijen

Elke bijensoort van de Rode Lijst heeft eigenaardigheden: bijvoorbeeld een speciaal dieet of een speciale nestelplek. Elke soort heeft dus zijn eigen verhaal. Toch zijn er soortgroepen aan te wijzen die het extra moeilijk hebben, zoals hommels en klaverspecialisten.

Van de 27 beschouwde hommelsoorten staan er 17 op de Rode Lijst; zeven hiervan zijn al verdwenen uit ons land. Ook bijensoorten die afhankelijk zijn van het stuifmeel van klaverachtigen (vlinderbloemen) doen het slecht: van deze specialisten staat tachtig procent op de Rode Lijst.

Rode-Lijstsoorten zijn overal

Wie een bedreigde bij wil zien hoeft niet ver te fietsen. Bijensoorten van de Rode Lijst komen verspreid over heel Nederland voor: in alle provincies. Alleen grootschalige landbouwgebieden moeten het grotendeels zonder Rode-Lijstsoorten stellen, zoals het 'Groene Hart' in Zuid-Holland en Utrecht en grote delen van Friesland en noordelijk Noord-Holland. Sommige gebieden zijn juist extra bijzonder, zoals Zuid-Limburg en delen van de Veluwe.

Meer lezen?

Een uitgebreide versie van dit bericht is te lezen op Bestuivers.nl/rodelijst

Het volledige basisrapport van de Rode Lijst is hier te downloaden (PDF: 7 MB).

Het overheidsbesluit over de Rode Lijst is te vinden in de Staatscourant van 30 april 2018.

Tekst en foto's: Menno Reemer, EIS Kenniscentrum Insecten (leadfoto: kleine sachembij)