Dagvlinderjaar 2017

Het is code rood voor het gentiaanblauwtje. In 2004 werd ervoor gewaarschuwd dat hij zonder wijziging van de trend in 2020 zou verdwijnen. Zo’n vaart gaat het waarschijnlijk niet lopen, maar de achteruitgang blijft wel alarmerend. Verdroging en verzuring hebben de kwaliteit van de leefgebieden sterk verminderd. Daarnaast heeft het grootschalige beheer tussen 1980 en 2000 tot verdere achteruitgang geleid. Met het gestegen risico op langdurige droogte door klimaatopwarming, is ook de aandacht voor vernatting van natuurgebieden toegenomen. Helaas gaat dat vaak in een veel te hoog tempo voor het gentiaanblauwtje. Tenslotte wordt herstel verder bemoeilijkt door steeds frequentere neerslagextremen door klimaatverandering, met ofwel droogte ofwel wateroverlast tot gevolg. Al met al laat het gentiaanblauwtje maar al te goed zien wat er allemaal mis is met onze natuur. Laten we zorgen dat de soort zich weer kan herstellen en tot ver na 2020 in ons land blijft rondvliegen. Hetzelfde geldt ook voor de argusvlinder. Deze soort was tot een jaar of twintig geleden helemaal niet zeldzaam en staat momenteel zelfs nog niet op de Rode Lijst, die dateert van 2006. De achteruitgang is echter dramatisch en bedraagt meer dan negentig procent. Ook in 2017 zijn er tijdens het speciale argusvlindertelweekend weer minder exemplaren geteld.

Het scheefbloemwitje breidt zich juist uit. Dit witje is nog maar sinds een paar jaar in ons land en werd met name in Zuidelijk Limburg gezien. In het voorjaar van 2017 waren er ook meldingen uit de omgeving van Enschede; in de zomer werden scheefbloemwitjes onder andere gezien in Nijmegen en Wageningen. Het lijkt erop dat deze vlinder binnen een jaar of tien in het hele land voorkomt, want de uitbreiding gaat met vele tientallen kilometers per jaar. Een andere opvallende soort in 2017 was het landkaartje. Zowel in de voorjaarsgeneratie in april en mei als in de zomergeneratie eind juni en begin augustus vlogen zij heel talrijk. De soort werd ook van heel veel nieuwe plekken gemeld, onder andere vaak uit tuinen. Onder invloed van de klimaatverandering heeft het landkaartje tegenwoordig ook een (partiële) derde generatie, maar die kwam dit jaar niet echt uit de verf. In september ging de temperatuur flink omlaag en was er veel bewolking en regen: omstandigheden waar landkaartjes niet zo van houden. Landkaartjes overwinteren als pop: we zijn benieuwd hoe de voorjaarsgeneratie in 2018 zal vliegen.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Henk Bosma; Kars Veling (leadfoto: landkaartjes)