Kansen voor Kruipend moerasscherm

Kruipend moerasscherm (Apium repens) staat als ernstig bedreigd op de Rode lijst en in Bijlage IV van de EU-Habitatrichtlijn. Deze wilde verwant van Selderij is gemakkelijk over het hoofd te zien door haar weinig opvallende groeivorm met lage, kruipende stengels. Het is een pionier die bij voorkeur groeit in lage, open vegetaties in oeverzones, die ’s winters ondiep tijdelijk onder water staan en ’s zomers droogvallen, maar niet uitdrogen.

Na decennialange afwezigheid in Noord-Brabant komt Kruipend moerasscherm inmiddels weer op vier locaties voor. De soort is na herinrichtingsmaatregelen weer ontkiemd uit de langlevende zaadvoorraad in de bodem. De ervaring leert echter dat Kruipend moerasscherm snel weer kan verdwijnen bij voortschrijdende successie en veranderingen in waterpeil.

FLORON onderzoekt samen met Brabantse beheerders (Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Brabants Landschap, Waterschap Aa en Maas en de Gemeente Meierijstad) welke maatregelen nodig zijn om Kruipend moerasscherm duurzaam in stand te houden. Behoud van een lage vegetatie met open zode is hierbij cruciaal. Op de groeiplaatsen van Kruipend moerasscherm wordt geëxperimenteerd met verschillende beheervormen, zoals plaggen, maaien en begrazing.

Begrazing door koeien blijkt tot nu toe de meest effectieve maatregel te zijn. De koeien zorgen voor een korte vegetatie en kleinschalige verstoring van de bodem, wat gunstig is voor kieming en vegetatieve uitbreiding van Kruipend moerasscherm. Door ruigtevegetatie af te maaien blijven deze groeiplaatsen aantrekkelijk voor de koeien om doorheen te lopen en te grazen. Het effect van enkel afplaggen of kort afmaaien is onvoldoende gebleken omdat de zode te snel weer dicht groeit.

Komend jaar wordt onderzocht of begrazing in meer gebieden in Brabant kan worden ingezet. Het juiste beheer is maatwerk en dus het zal nog moeten blijken of deze vorm van beheer alle gebieden succesvol is.

Tekst: Froukje Postma en Jeroen van Zuidam, beiden FLORON
Foto's: Froukje Postma, FLORON