De koekoek die uit het nest viel

Een paar weken geleden ontdekte de jonge ecoloog Bram Ubels in de Ooijpolder bij Nijmegen een karekietennest met een koekoeksei erin. Bram gaf het door aan Vogelbescherming Nederland en vroeg of dat niet interessant was voor de webcams van Beleef de Lente. Zo ging het balletje rollen. Enkele dagen later stond er een webcam op het nest gericht en was het landelijk nieuws. Tienduizenden fans volgden het ‘koekoeksnest’. Logisch, want de koekoek is niet alleen een vogel met zeer bijzonder gedrag (De koekoek is een parasitaire vogel: moeder koekoek legt haar ei in het nest van een gastouder), een webcam op een koekoeksjong was ook nog maar zelden vertoond.

De kleine draak die eieren dumpt  

De karekieten en hun koekoeksjong stelden niet teleur. Prachtige beelden van de broedende vogels die het nest als een paraplu drooghielden, insecten vingen en in de wind heen en weer zwiepten in het nest dat tussen enkele riethalmen gevlochten was. En het koekoeksjong liet zijn ware aard zien. Hij werkte het ei van de karekieten eruit. En hij bedelde als een waanzinnige om voedsel zodat de pleegouders maar af en aan bleven vliegen met insecten. Maar het meest opvallende was toch wel zijn enorme snelle groei. De kleine zwarte draak met de vuurrode bek leek per minuut groter te worden. Hij groeide letterlijk uit het kleine karekietennest.

Zomerstorm sloopt nest

En toen ging het begin juni keihard waaien. Aan de kust was sprake van een zomerstorm, maar ook in de Ooijpolder ging de wind flink tekeer. Het karekietennest slingerde heftig heen en weer in het riet en werd langzaam maar zeker door de zwiepende rietstengels uit elkaar getrokken. Wat ook niet hielp was de onverzadigbare koekoek die maar zwaarder en zwaarder werd. Hij woog al meer dan zijn beide gastouders samen. Het onstabiele nest ging steeds verder scheefhangen tot het moment dat… de jonge koekoek tot ontzetting van alle kijkers voor hun ogen uit het nest kukelde. De Britse koekoekkenner Nick Davies, die de webcam ook op de voet volgde, gaf weinig voor de kansen van de koekoek: “Nu de koekoek uit het nest gevallen is, is de kans op onderkoeling groot. Bovendien is het jong nu zeer kwetsbaar voor roofdieren. Helaas is de kans op overleven niet groot.” Het einde van de koekoek leek nabij.

De reddende engel

Vogelbescherming Nederland wil met de webcams van Beleef de Lente de natuur in de huiskamers brengen. En daar hoort geen ingrijpen bij. Dus als een ooivaarskuiken uit het nest wordt gegooid of een jonge steenuil het niet redt, dan is dat triest, maar wel zoals het in de natuur nou eenmaal soms gaat. Ook bij de koekoek zouden we daarom niet ingrijpen. Maar ontdekker Bram Ubels kon de koekoek niet loslaten: “Toen ik ’s avonds thuis kwam, knaagde er iets. De koekoek kon haast niet meer leven maar ik wilde het toch zeker weten en ben naar de nestplek gefietst. En wie schetste mijn verbazing? De vogel leefde nog! Hoewel. Leven? Veel leven zat er niet meer in. Zwaar onderkoeld hing ‘ie vlak boven het water klem in het riet. Ik sta achter de keuze van Vogelbescherming om niet in te grijpen, maar toch kon ik het niet over mijn hart verkrijgen deze jonge koekoek aan zijn lot over te laten. Ik nam de vogel daarom mee, heb ‘m opgewarmd en insecten gevoerd en daarna naar de vogelopvang gebracht. Met een beetje geluk gaat ie het redden en vliegt ie straks naar Afrika.”

De kleine karekieten gaan door

Het koekoekavontuur is voorlopig voorbij op Beleef de Lente. Maar via de website kun je alle filmpjes van het koekoeksjong nog terugkijken. Hoe dan ook bood de webcam in dit ‘Jaar van de Koekoek’ een prachtig inkijkje in het verborgen leven van de koekoek. De jonge koekoek vliegt hopelijk in de herfst naar Afrika. En zijn pleegouders? De kleine karekieten zijn direct na het verlies van ‘hun’ koekoeksjong met de bouw van een nieuw nest begonnen. Hopelijk voor de karekieten dit keer zonder koekoeksei. En het mooie is: we hopen dit nieuwe karekietennest de komende dagen weer live te kunnen volgen via Beleef de Lente!

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto’s: Bram Ubels, Beleef de Lente