Wilde runderen bedreigd door fosfaatwetgeving

Door de nieuwe richtlijnen die in 2017 ingevoerd zijn, dreigen FREE Nature en Stichting Taurus verplicht periodiek een aantal vrouwelijke runderen, die ten opzichte van een zogenaamd referentie-aantal ‘te veel’ zijn, te moeten slachten. Ook wordt het nagenoeg onmogelijk om natuurlijke begrazing toe te passen in nieuwe natuurgebieden of uit te breiden in reeds begraasde gebieden.

De eerste verplichte slachtronde van vrouwelijke runderen moet eind april al beginnen, juist in de periode dat veel koeien net een kalf hebben gekregen. In de periode maart tot en met juni neemt de kuddeomvang jaarlijks toe door natuurlijke geboortes. In het algemeen wordt het daaropvolgende najaar, indien de draagkracht van het gebied dit vereist, een reductie ingepland van boventallige aantallen, hetzij door verplaatsing hetzij door slacht en verwerking tot ‘wildernisvlees’ product.

Hierbij houden we zorgvuldig rekening met de sociale samenstelling van de kuddes (zoals ‘familieverbanden’: koeien met jonge kalveren worden bijvoorbeeld niet geslacht) en de daarbij passende verhouding tussen stier-koe-kalf. Deze principes zouden bij invoering van de fosfaatregeling ruw doorbroken worden.

FREE Nature en Stichting Taurus doen aan grondgebonden begrazing, in lage dichtheden, zonder extra bemesting of bijvoeren en leveren daarom geen bijdrage aan de fosfaatproblematiek. Met onze eigen jaarlijkse, zorgvuldig geplande reductie van grote grazers (rekening houdend met sociale kuddesystemen) verwijderen we ook fosfaat uit het ecosysteem. Grazers die niet naar de slacht gaan, gaan naar nieuwe of andere natuurgebieden, veelal voormalige landbouwgebieden. Deze dieren zetten we (wederom) in lage dichtheden uit en we voeren ze (wederom) niet bij met gebiedsvreemde nutriënten.

In extensief begraasde natuurgebieden wordt het bodemfosfaat opgenomen in een ecologisch voedselweb. Er ontstaat natuurlijke biomassa en biodiversiteit (planten, insecten, vogels, grote en kleine zoogdieren, paddenstoelen, bodemleven, etc.) Grote grazers in de natuur vervullen een sleutelrol in dit proces.

FREE Nature en Stichting Taurus voorzien in de nabije toekomst bij alle natuurorganisaties een groot probleem, omdat het fosfaatreductieplan natuurlijke, extensieve jaarrond begrazing in vooral nieuwe natuurgebieden heel moeilijk gaat maken. Het betekent namelijk dat er geen geleidelijke aanwas of groei van aantallen dieren in natuurgebieden kan worden gerealiseerd en dat dus begrazings- en/of natuurdoelen niet gehaald kunnen worden. Los van het feit dat reductie van runderen die aan ‘natuurlijke’ begrazing doen, niet zal helpen in het terugbrengen van fosfaatoverschotten die juist uit de ‘reguliere’ landbouw voortvloeien op basis van bemesten en bijvoeren.

Daarom hebben zowel Stichting Taurus als FREE Nature bij de uitvoerende instantie (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, RVO) deze knelpunten medio maart aangemeld en een uitzonderingspositie aangevraagd. Een reactie hierop is nog niet ontvangen. De ‘reductiemaatregelen’ moeten echter volgens de richtlijnen van RVO wel zeer binnenkort uitgevoerd worden!

Tekst: Jos Vrolijk, FREE Nature en Ronald Goderie, Stichting Taurus
Foto's: Roeland Vermeulen, FREE Nature