In 2016 hadden de eikenprocessievlinders door de gunstige weersomstandigheden een goede vluchtperiode. In totaal werden afgelopen jaar bijna 60 duizend vlinders gevangen, een absoluut record voor Nederland. Het is dan ook aannemelijk dat er een recordaantal eitjes is afgezet. De eitjes overwinteren en de rupsen komen in het voorjaar van 2017 uit. Gewoonlijk begin april. Bij een warm voorjaar kan het ook gebeuren dat ze eerder uitkomen.
Goede conditie
Om een idee te krijgen van de ontwikkeling van de eikenprocessierupsen gedurende de winter 2016 – 2017 heeft Henry Kuppen eipakketjes verzameld op verschillende locaties in het midden en zuiden van het land. Alle geopende eipakketjes bevatten rupsen die in zeer goede conditie zijn. Sommige jaren zien ze er wat slanker uit. Dit jaar ogen ze vetter en vitaler en beginnen ze meteen te bewegen op het moment dat het eitje geopend wordt.
Onderzoek naar de conditie van de eikenprocessierupsen (Bron: Silvia Hellingman)
Overlast in 2017
Het is nog de vraag of het grote aantal eitjes ook zal leiden tot meer overlast dan normaal. Er zijn verschillende factoren die daar nog invloed op kunnen hebben. Indien er sprake is van warme en droge weersomstandigheden in de periode van nestvorming dan zullen de rupsen lager in de boom nesten vormen, waardoor het risico van contact met brandharen groter zal zijn, voor zowel mens als dier. In 2016 was sprake van beperkte overlast, omdat het in de periode van nestvorming dagelijks regende. De rupsen bleven veelal hoog in de bomen, de nesten waren ook kleiner van formaat en werden daardoor soms nauwelijks opgemerkt. De overleving van rupsen hangt ook af van het voedselaanbod voor vogels. Als er weinig rupsen zijn van andere soorten zullen koolmezen, pimpelmezen, spreeuwen en diverse andere soorten zich meer te goed doen aan de eikenprocessierupsen. In dat geval worden veel rupsen niet zo oud dat ze ook brandharen gaan ontwikkelen en is de overlast minder groot. Het grote aantal eitjes biedt echter wel een goede uitgangssituatie voor een goed eikenprocessierupsjaar.
Tekst: Kenniscentrum Eikenprocessierups; Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies; Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University; Henry Kuppen, Terra Nostra; Henk Jans, Jans Consultancy Gezondheid en Milieu; Jan Buijs, GGD Amsterdam
Foto's en film: Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies