Graanstoppels en/of groenbemesters? De invloed van het landbouwbeleid op akkervogels

Het natuurbericht over de afname van overwinterende Ruigpootbuizerds van 17 december jl. leverde een breed palet aan reacties op. Onder andere werd gesuggereerd om graanstoppels mee te laten tellen voor de vergroening van het GLB. Dat zou inderdaad een ecologisch zinvolle maatregel zijn.

Wintertellingen akkervogels
’s Winters worden door vrijwilligers, studenten en medewerkers van Werkgroep Grauwe Kiekendief systematische tellingen gehouden van veldmuizenspecialisten als ruigpootbuizerd, blauwe kiekendief en velduil. In ons onderzoek nemen we sinds 2007 ook graanstoppels mee in het veldwerk, naast de wintervoedselveldjes, Vogelakkers en faunaranden.

Uit de wintertellingen blijkt dat graanstoppels op met name de lichtere kleigronden van de Noord-Groningse kustpolders en de veenkoloniale akkers van Groningen en Drenthe van significante betekenis zijn voor o.a. patrijzen, houtduiven, veldleeuweriken, geelgorzen en muizenetende roofvogels. Het is niet gewaagd te stellen dat op deze graanstoppelpercelen tot voor kort meer akkervogels overwinterden dan op de duurbetaalde maatregelen uit het agrarisch natuurbeheer.

Graanstoppels in de GLB-pilot
In een GLB-pilot die van 2011 tot en met 2013 in Oost-Groningen is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van EZ, is ook de betekenis van graanstoppels voor akkervogels nader onderzocht. In 2010 reeds werden in het WOT-rapport “Een veldleeuwerik zingt niet voor niets!” onder meer de schijnwerpers op het belang van graanstoppels gericht. Door de grote oppervlakten aan graanpercelen in akkerbouwgebieden, zou het laten liggen van graanstoppels voor akkervogels substantieel meer opleveren aan foerageergebied en dekking gedurende de winterperiode. Bovendien kost deze maatregel in principe niets.

We zien toekomst in een combinatie van graanstoppelvelden met akkers waarin een mengsel van groenbemesters worden gezaaid dat goed aansluit bij de ecologische randvoorwaarden van akkervogels en dat tegelijkertijd een bijdrage levert aan een gezonder bodemleven. Met een investering in gedegen praktijkonderzoek zou het Ministerie van EZ een serieuze stap zetten in de ontwikkeling van natuurinclusieve landbouw in onze akkerbouwgebieden.

Tekst: Ben Koks & Oike Vlaanderen, Werkgroep Grauwe Kiekendief
Foto's: Ben Koks