Golf van trekvogels bracht bergheggenmus. What's next?

Het was tot deze maand een extreem zeldzame dwaalgast in Europa, maar er is blijkbaar iets aan de hand met het weer in het oosten: de afgelopen weken zijn er al meer dan 160 bergheggenmussen opgedoken, met name in Scandinavië. En afgelopen vrijdag mocht ook Nederland iets van deze bijzondere 'invasie' meemaken: op de Maasvlakte werd er eentje ontdekt: voor het eerst te zien op Nederlands grondgebied.

Fanatieke vogelaars raken er niet over uitgepraat. Een 'mega' heet zo'n bijzondere zeldzaamheid in ‘twitchers’-jargon (twitchers zijn vogelaars die op zoek zijn, en afreizen, naar zeldzame dwaalgasten die ver buiten hun eigenlijke verspreidingsgebied opduiken). Het is niet toevallig dat die bergheggenmus nu opduikt. Het verschijnen past in een breder plaatje, de vogeltrek.

Het leeft in de lucht

Elk voor- en najaar vindt immers een complete volksverhuizing plaats; de vogeltrek. Voor een groot deel speelt die zich af buiten het zicht van mensen, maar nu de koude lijkt in te vallen kan het niemand buiten ontgaan: het leeft in de lucht. Groepen ganzen komen in formatie over, spreeuwen zijn in steeds groter wordende groepen te zien. Ook kieviten en kauwen verzamelen zich in groepen van soms duizenden vogels. Safety in numbers, is hun strategie. Net als vissen in een grote school relatief veilig zijn, zo biedt een grote groep de individuele vogels veiligheid. En ons een prachtig schouwspel.

De wind was de laatste tijd aanhoudend oostelijk, en zal ook de komende dagen nog uit de oostelijke en noordoostelijke richting blijven waaien. Dat betekent dat het goed mogelijk is dat meer vogels wat verder dan gebruikelijk naar het westen worden gevoerd. Dat kan voor verrassingen zorgen. Waarschijnlijk zullen de komende dagen, bijvoorbeeld, voor groepjes kraanvogels gaan zorgen. Zeker als de zon de kans krijgt om voor wat warmte te zorgen, zullen deze gracieuze trekvogels op de vleugels gaan en vooral in de oostelijke helft van Nederland gezien gaan worden.

De bergheggenmus toont ook aan dat je trekvogels óveral tegen kan komen. De Nederlandse bergheggenmus werd ontdekt op de Maasvlakte, een vooruitgeschoven stukje land achter de Rotterdamse haven. Geen elegant natuurreservaat, maar door z'n ligging een plek waar vogels die de kust volgen, als vanzelf terechtkomen. Ook minder zeldzame trekvogels zijn op dit moment overal te verwachten. In tuinen worden de laatste dagen steeds meer goudhaantjes, en zelfs vuurgoudhaantjes gezien. Deze kleinste trekvogeltjes van Europa zijn afkomstig uit de Scandinavische en Russische naaldbossen (de noordelijke taiga), en trekken naar het zuiden om de barre noordelijke winter te vermijden. En vele vogels uit deze streken reizen met hen op; onderweg om hier ontdekt te worden.

Ogen - en oren! - open: het is herfst. Dé tijd om nieuwe vogels te leren kennen!

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Paul Cools (leadfoto: bergheggenmus)