Drie soorten grote grazers in één gebied

Ooit leefden in heel Europa wilde paarden, wisenten en wilde runderen, zogenaamde oerrunderen. In het westen waren oerrunderen wat talrijker en in het oosten wisenten, maar op tal van plekken kwamen de drie soorten grote grazers samen voor. Vele millennia lang leefden de drie soorten samen, maar de wilde grazers werden steeds zeldzamer en verdwenen uiteindelijk helemaal van het toneel. Het laatste oerrund stierf in 1627 en het laatste Europese wilde paard vermoedelijk in 1887, mogelijk al eerder. Hun rol in het ecosysteem werd overgenomen door tal van gedomesticeerde grazers. In De Maashorst, één van de grootste natuurgebieden van Noord-Brabant, volgen we nu het spoor terug. Van gedomesticeerd paard en rund naar wildlevende paarden en runderen van speciale, uitgekiende rassen. En uiteindelijk weer samen met de laatste wilde wisenten die Europa nog rijk is. Exmoorpony’s, wisenten en Taurossen leven straks samen in één groot begrazingsgebied.

Rol in de natuur

Zo ver is het nog niet. Taurossen en Exmoorpony’s leven al samen op Herperduin en sinds dinsdag 20 april lopen ook wisenten en Exmoorpony’s samen in De Maashorst. Vlakbij staan ook de eerste Taurossen gereed en vanaf 2017 zullen de drie soorten weer samen het landschap vormgeven. Een oeroude relatie wordt dan hersteld. Verschillende andere soorten profiteren van het grazen, snoeien, schillen, schuren, betreden en zandbaden dat paarden, wisenten en runderen in het landschap doen. Paarden en wisenten kunnen beter dan runderen overweg met voedselarme grassen. Wisenten schillen ook meer bomen en struiken. Samen vormen ze het landschap om en maken het geschikter voor runderen, die prima kunnen leven van de malse hergroei als het dorre gras eenmaal opgegeten is. Daarmee houden runderen die graslanden beter in conditie. Uiteindelijk profiteren alle soorten hiervan, inclusief konijnen, hazen en reeën.

Drie soorten samen

Eind 2018 moet er 1500 hectare leefgebied voor de drie soorten oergrazers aanwezig zijn in De Maashorst inclusief Herperduin. Omdat deze grazers gaan leven in een gebied dat druk bezocht wordt door recreanten, is op basis van ervaring en deskundigheid eerst beoordeeld of deze combinatie ook in het heden past. De Maashorst is daarmee de eerste plek in Europa waar deze drie soorten straks weer in het wild hun natuurlijke rol in het ecosysteem mogen vervullen. Ecologen en beheerders van ARK Natuurontwikkeling, Staatsbosbeheer, FREE Nature, Stichting Taurus, de vier Maashorstgemeenten, de Bosgroep Zuid-Nederland en natuurlijk recreanten, kijken er naar uit.

Meer informatie is te vinden op www.ark.eu/maashorst en www.allemaalmaashorst.nl.

Tekst: Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling
Foto's: Bob Luijks, Natuurportret (leadfoto: Exmoorpony's); Maurice van Doorn; Twan Teunissen, ARK Natuurontwikkeling