Kraanvogels even heen en weer

In milde winters blijven tegenwoordig meer dan 10.000 kraanvogels in Duitsland overwinteren. Eén van de belangrijkste gebieden is de Diepholzer Moorniederung. Begin januari begon het daar redelijk te vriezen (-10°C) en viel er sneeuw. De website kraniche.de meldde hoe honderden kraanvogels richting het zuidwesten begonnen te vliegen. In het Nederlandse luchtruim bleef het echter rustig, totdat er vanaf 17 januari meer meldingen via waarneming.nl begonnen te komen. Het ging niet om vele honderden vogels, maar er was duidelijk sprake van een voor januari opmerkelijke verplaatsing.

Heen en weer

In het weekend van 22 tot en met 25 januari werden er in het zuidoosten verschillende forse groepen op trek gemeld. Dat is uitzonderlijk: in de afgelopen tien jaar kwam dit niet op deze schaal voor. Boven Limburg, Noord-Brabant, de Veluwe en Twente pikten trektellers en andere waarnemers groepen kraanvogels met maximaal 250 exemplaren op. Opmerkelijk was daarbij dat de kraanvogels zowel een zuidelijke als noordelijke koers kozen, hoewel de meeste wel richting noordoost vlogen. Her en der werden ook groepen aan de grond gezien, zoals 55 op een slaapplaats in de Rijnstrangen en 188 op de Strabrechtse Heide. Het lijkt erop dat de kraanvogels, anders dan tijdens de normale voorjaarstrek, wat onzeker van koers waren.

Trek niet verder vervroegd

Kraanvogels zijn in Nederland vooral bekend vanwege de massale voorjaarstrek die vanaf eind februari plaatsvindt en z’n hoogtepunt heeft rond 10 maart (mediane doortrekdatum: waarop de helft van het totaal gepasseerd is). Bij straffe oostelijke wind schampt de trekbaan van Noord-Spanje naar Noord-Europa het oosten van Nederland, waar in sommige voorjaren meer dan honderdduizend kraanvogels overtrekken. Een imposant natuurfenomeen, zo zal iedereen die weleens een mooie 'sliert' kraanvogels heeft gehoord en gezien beamen. In de periode 1950-1997 (artikel Sovon-Nieuws; pdf; 1,4 MB) vervroegde de voorjaarstrek van kraanvogels van eind maart naar begin maart. In de afgelopen decennia zette deze vervroeging niet door (presentatie, slide 15). De verplaatsingen van de afgelopen weken kwamen dus als een verrassing, en gelukkig komen die nog steeds voor.

Meer lezen over de kraanvogel in Nederland.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Paul Schuurmans (leadfoto: kraanvogels)