Oproep: meld kiekendieven met loggers of wingtags

Bericht uitgegeven door Werkgroep Grauwe Kiekendief [land] op [publicatiedatum]

Bescherming van vogels is onlosmakelijk verbonden met onderzoek naar hun leefomstandigheden. In de loop der jaren is daarom door Werkgroep Grauwe Kiekendief een flink aantal kiekendieven uitgerust met merktekens die ze op afstand individueel herkenbaar maakt. Dankzij zichtwaarnemingen van wingtags (vleugelmerken), kleurringen en/of GPS-loggers worden wij door vogelaars gewezen op individuen die zich soms op verrassende plekken ophouden. Al deze informatie draagt bij aan het onderzoek naar de ecologie van kiekendieven. Elke vogelaar kan daaraan bijdragen door waarnemingen door te geven.

De wereld is gelukkig immens veel groter dan het nietige Nederland. Vanuit deze gedachte timmert Werkgroep Grauwe Kiekendief al jaren aan de weg om kennis te ontwikkelen rond de drie soorten in Nederland broedende kiekendieven: de grauwe kiekendief, de blauwe kiekendief en de bruine kiekendief. Vanaf begin jaren negentig is een enthousiasmerend netwerk buiten Nederland opgebouwd met andere organisaties die toegepast wetenschappelijk onderzoek hoog in het vaandel hebben staan, zowel in de broedgebieden in Europa alsook in de overwinteringsgebieden in Afrika.

Eén van de belangrijke Europese landen waar we inmiddels alle relevante beschermingsgroepen en onderzoekers hebben leren kennen is Duitsland. Door deze samenwerking is onze methode om legsels te beschermen in een aantal deelstaten gemeengoed geworden.

Grauwe kiekendief ‘Ronny’
Uit één van de Duitse netwerken kwam vorige week het verheugende bericht dat een mannetje grauwe kiekendief met GPS-logger in het stelsel van hoogveenreservaten in de Diepholzer Moor Niederung een legsel zou hebben in een perceel wintergerst. Op aanwijzing van hoogveendeskundige Friedhelm Niemeyer (BUND) konden we vrijdag 22 mei een inderhaast geleend basisstation met twee antennes neerzetten in de buurt van de favoriete zitplaats van het mannetje langs een landbouwweggetje. Het duurde niet lang of we hadden contact met GPS-logger nummer 679.

Het mannetje hadden we op 27 mei 2012 langs een akker in een bekend broedgebied nabij het Groningse Bellingwolde uitgerust met een GPS-logger, maar deze vogel verdween direct van onze radar. Klaarblijkelijk hadden we een mannetje dat nog op trek was gevangen, en het was teleurstellend dat dit mannetje geen rol zou spelen in onze habitatstudie in Groningen en in de Sahel. Nu deze vogel is opgedoken in Nedersaksen blijkt hij goud waard, en we hopen de komende maanden nog veel van hem leren.

Wingtags
In de periode 2007-2011 deden we mee aan een groot Europees project waarbij onder Franse regie maar liefst 5.500 nestjonge grauwe kiekendieven met wingtags werden uitgerust. Aan de hand van deze gemerkte individuen leren we heel wat bij over bijvoorbeeld dispersie, plaatstrouw, interacties met andere broedparen en mortaliteit. Alle factoren die nodig zijn om de effectiviteit van het beschermingswerk goed op haar merites te kunnen beoordelen, en tevens vat te krijgen op de ontwikkeling van de populatie grauwe kiekendieven in Noordwest-Europa.

Ook dit jaar hebben we weer de nodige nakomelingen uit deze cohort vogels terug in de populatie. Gelukkig krijgen we vrijwel dagelijks meldingen van ornithologen en vogelfotografen, die ons daarmee helpen om de puzzelstukjes op rij te zetten. Zo weten we bijvoorbeeld dat een in 2012 in Groningen geboren wijfje dat in 2014 nog een succesvol nest had bij Finsterwolde, op dit moment broedvogel is in het noordoosten van Frankrijk. Dit soort terugmeldingen zijn voor onze begripvorming goud waard. Maar het is goed mogelijk dat er nog meer kiekendieven op ons onbekende locaties verblijven.

Oproep: kijk uit naar kiekendieven met merktekens
We willen daarom iedereen die het veld in gaat, nadrukkelijk verzoeken om extra alert te zijn op grauwe kiekendieven met UvA-BiTS GPS-loggers (ze zijn er zonder en met antennes), wingtags en, waar dat kan, kleurringen. Wanneer we tijdig op de hoogte worden gesteld, dan komen we graag kijken. In het geval van GPS-loggers moeten we ons antennesysteem meenemen om de logger uit te kunnen lezen.

Het is ook nuttig om goed naar bruine kiekendieven te kijken. Wij zijn nog op zoek naar een mannetje met een logger, en onze Vlaamse collega’s hebben een uitgebreid wingtagprogramma onder de vleugels. Elke individueel herkenbare vogel levert een bijdrage aan kennis die weer ingezet zal worden voor bescherming van de soort. Schroom dus niet een mail te sturen of nog beter: bel ons even!

Tekst: Ben Koks & Madeleine Postma, Werkgroep Grauwe Kiekendief
Tel. 06-50579997
Foto's: André Eijkenaar; Ben Koks; Rein Hofman; Hilvert Huizing