Webcam Grauwe Kiekendief publieksactie met wetenschappelijk doel

Bericht uitgegeven door Werkgroep Grauwe Kiekendief [land] op [publicatiedatum]

Op 9 augustus 2013 ging letterlijk de stekker uit de webcam bij het Grauwe Kiekendievennest in Oost-Groningen. De beelden vanuit het nest hebben veel mensen bezig gehouden. Van de vier jongen vlogen er uiteindelijk drie uit. De webcam was niet alleen maar een een publieksactie maar diende vooral ook een wetenschappelijk doel.

De directe aanleiding om met webcams het legsel van een Grauwe Kiekendief te volgen was dat de Werkgroep Grauwe Kiekendief in detail wilde weten wat voor prooien het GPS-loggermannetje ‘Morri’ bij het nest zou brengen. En dat nota bene in een slecht veldmuizenjaar. Op 20 juni 2012 kreeg ‘Morri’ een GPS-logger om het onderzoek naar het ecologische rendement van natuurbraakpercelen en akkerranden te verfijnen.

Dieetonderzoek speelt al een lange tijd een belangrijke rol in het doorgronden van de dynamiek van de Nederlandse populatie Grauwe Kiekendieven. Van 1992 tot en met 2012 zijn meer dan 25.000 plukresten en braakballen geanalyseerd. Door de dagelijkse avonturen van ‘Morri’ te combineren met de live beelden van het nest, is het nu mogelijk na te gaan waar de prooien, op welk moment en in welk soort habitat zijn gevangen.

In en buiten Nederland zijn voorbeelden van webcamprojecten waar mensen actief meehelpen met het verzamelen van gegevens, die onderzoekers verder helpen in hun analyses om een soort en zijn systeem beter te begrijpen. Dat de nauwkeurige data van een individuele vogel met GPS-logger nu gecombineerd worden met het zetten van de volgende stap in wetenschappelijke werk is echter nieuw.

Er is ongeveer 6 terabyte aan beelden verzameld. Met de hulp van vrijwilligers gaat de werkgroep deze beelden systematisch analyseren. Citizen science avant la lettre. Het gaat om het registreren van het prooiaanbod, de prooikeuze en de verdeling van het aanvoeren van prooien door het mannetje en het vrouwtje. Het streven is ook om na te gaan hoeveel prooi er per jong dagelijks in is gegaan, en hoe de prooiaanvoer van het mannetje zich daartoe verhield. Daarnaast is het gedrag van belang. Er waren gedragingen te zien die niet bekend waren bij de werkgroep. Zo leek het verdelen van voedsel door het wijfje een bewust gebeuren. Deze biologisch relevante vragen geven meer inzicht in de dynamiek van een sterk bedreigde Europese broedvogel, die in de meeste landen uitsluitend door actieve bescherming overeind kan worden gehouden.

De technische kant van het webcamgebeuren bleek verre van eenvoudig te realiseren. Maar vanaf 5 juli hebben tienduizenden mensen mee kunnen kijken. Wat de werkgroep geweldig heeft geholpen was de intensieve en enthousiasmerende samenwerking met regionale omroep RTV Noord. Er zijn een aantal radio- en tv-reportages gemaakt waarin de aspecten van bescherming, samenwerking met akkerbouwers, natuurbeheer in agrarisch gebied en het leven van de elegante roofvogel aan bod kwamen. Van de webcambeelden heeft vrijwilligster Trees Dik verschillende clips gemaakt, waarin de interessante momenten uit het nestleven van het webcampaar zijn terug te zien. In 2014 zal Werkgroep Grauwe Kiekendief weer een webcam plaatsen.

Op dit moment zijn het mannetje ‘Morri’ en zijn drie acrobatische nakomelingen nog bij de nestplek in de buurt van Bellingwolde aanwezig. Het is nog een kwestie van een paar dagen, en dit gezelschap zal de trek naar de weerbarstige Sahel aanvangen.

Op dit moment zijn het mannetje ‘Morri’ en zijn drie acrobatische nakomelingen nog bij de nestplek in de buurt van Bellingwolde aanwezig. Het is nog een kwestie van een paar dagen, en dit gezelschap zal de trek naar de weerbarstige Sahel aanvangen.

De trek van Grauwe Kiekendieven naar het zuiden is aan de hand van zeven Grauwe Kiekendieven met een satellietzender nu te volgen.

Tekst: Ben Koks en Madeleine Postma, Werkgroep Grauwe Kiekendief
Foto's: Ben Koks; Thijs Glastra
Kaart: Werkgroep Grauwe Kiekendief