Dassenkalender augustus: Bijzondere sporen

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]

De das staat niet bekend als een dagactief dier, al blijkt uit de camerabeelden van volgdedas.nl dat ze in de middaguren regelmatig even de burcht verlaten. Hoe dan ook, de kans op een live ontmoeting met een das blijft doorgaans beperkt tot de schemeruren. De das compenseert zijn onzichtbaarheid echter ruimschoots met sporen die hij achterlaat. In de reeks van kalenderberichten in het Jaar van de Das zijn we er al eerder op ingegaan, maar in deze editie laten we een aantal van de leukste sporen zien.

Koeienvlaaien
Dassen maken voor spoorzoekers van een saai weiland een feestje. Het is bekend dat dassen met name op graslanden zoeken naar regenwormen, maar dat laat over het algemeen niet veel sporen na. In droge tijden, als wormen dieper in de grond verblijven, gaan dassen nog wel eens graven op zoek naar ander eetbaars. En ze hebben hier geleerd om onder koeienvlaaien te kijken naar kevers. Maar vooral ook in begraasde bossen, waar mestkevers zich met groot plezier in de runderuitwerpselen wentelen, vind je veel omgedraaide vlaaien.

Prikkeldraad
Prikkeldraad is een nare uitvinding, maar heel soms is het een uitkomst. Dassen die er onderdoorlopen, laten er bijvoorbeeld haren achter. Ze gebruiken veelal dezelfde looproutes en doorsteekjes. Juist op deze plekken vind je gebundelde dassenharen. Als je goed zoekt, vind je dit fenomeen trouwens ook op plekken waar dassen zich bijvoorbeeld door bramenstruweel worstelen.

Speelboom
In de buurt van een dassenburcht waar geregeld jongen worden geboren, zijn altijd een of meerdere speelbomen te vinden. Een belangrijk kenmerk van deze bomen is de slijtage aan de stamvoet en de vele krabsporen iets hoger op de stam. De jonge dassen rennen regelmatig rondjes rond zo’n boom waardoor de stam steeds kaler wordt. In sommige gevallen wordt de bast er zelfs volledig afgeschuurd en gaat de boom in kwestie zelfs dood.

Egelkleedjes
Het is voor ons een niet al te smakelijke gedachte: een das die een egel op zijn rug rolt, met zijn sterke voorpoten strekt en de zachte delen verorbert. Wat overblijft is een volledig schoongelikt egelvel. In Engeland gaan stemmen op dat de teruglopende egelstand vooral te wijten is aan dassen, maar uit onderzoek blijkt dat het verdwijnen van de karakteristieke heggen de voornaamste oorzaak is. Daar vinden egels normaal gesproken rust en dekking.

Latrines
Een van de meest karakteristieke sporen van de das zijn de zogenaamde latrines. Rond een burcht leggen dassen complexen aan van ondiepe kuiltjes waarin ze hun behoefte doen. Soms liggen die latrines op slechts enkele meters afstand van de burcht. Maar je vindt ze ook geregeld op enkele honderden meters afstand. Het hoeft dus niet zo te zijn dat een burcht altijd dichtbij is als je zo’n latrinecomplex vindt. Het is overigens ook weer niet zo dat dassen altijd in een kuiltje poepen. De stelregel, niet-in-een-kuiltje-dus-niet-van-een-das, gaat dus lang niet altijd op.

Jaar van de das
De Zoogdiervereniging en Das&Boom hebben 2015 uitgeroepen tot Jaar van de Das. Kijk voor meer informatie op www.jaarvandedas.nl.

Via www.volgdedas.nl is het wel en wee van een dassenfamilie te volgen op een Drentse dassenburcht. Op de burcht zijn in totaal vijf jongen te zien. Het lijkt er op alsof het om twee verschillende nesten gaat. De dassen zijn ook ’s middags rond theetijd regelmatig buiten de burcht te zien.

Tekst: Aaldrik Pot, Zoogdiervereniging & Staatsbosbeheer
Foto's: Aaldrik Pot; Zoogdiervereniging & Staatsbosbeheer; Sjoerd Geelink, Natuurflits.nl