Kikkers in de klas

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

Veel amfibieën hebben hun voortplantingswateren bereikt en in de meeste sloten, vijvers en poelen zijn de eitjes nu te vinden. In schoolklassen verschijnen aquaria met kikkerdril of paddensnoeren zodat kinderen van heel dichtbij kunnen volgen hoe uit de eitjes padden- of kikkervisjes groeien en hoe deze veranderen in kleine padden en kikkers. De volgroeide dieren worden daarna weer vrijgelaten op de plaats van herkomst. Maar gaat dit wel altijd goed?

Het opkweken van kikkers & padden en de wet
Alle Nederlandse amfibieën zijn volgens de Flora- en faunawet beschermd en mogen niet gevangen of verplaatst worden. Het is echter wel toegestaan om eitjes van de gewone pad (Bufo bufo), groene kikker (Rana esculenta) en bruine kikker (Rana temporaria) voor educatieve doeleinden op te kweken tot padden- en kikkervisjes (artikel 13 en 16 Flora- en faunawet). Na voltooiing van de metamorfose moeten de jonge padden en kikkers direct worden vrijgelaten op de plek waar de eitjes vandaan komen, want het houden van volgroeide padden en kikkers is verboden.

Eitjes zoeken
Kikker- en paddendril is makkelijk van elkaar te onderscheiden. Kikkerdril bestaat uit honderden kleine geleiachtige rondjes met daarin zwarte eitjes. Paddendril is een lange doorzichtige geleiachtige sliert met daarin allemaal kleine zwarte eitjes. In april kunt u kikkerdril van bruine kikkers en paddensnoeren vinden. Groene kikkers leggen tot in juni eitjes, maar deze zijn minder makkelijk te ontdekken dan die van de bruine kikker. Zoek aan de zonnige kant van de oever. Amfibieën zoeken die plaatsen uit omdat het water daar snel opwarmt en dat bevordert de ontwikkeling. Een klein deel van een klompje kikkerdril of paddensnoer is voldoende om de kinderen de metamorfose van dichtbij te laten volgen, dus neem niet te veel mee. Eitjes mogen niet uit natuurgebieden meegenomen worden zonder toestemming van de boswachter. Het is beter om de eitjes dichter bij huis te zoeken in de (eigen) tuinvijver of sloot.

Lespakket en verantwoord kweken
Voor educatieve doeleinden heeft RAVON een lespakket ontwikkeld waarin alle belangrijke informatie is opgenomen. Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs is ook een lesbrief ontwikkeld. 

De kikker- of paddendril kunt in een aquariumbak met water en een klein luchtpompje in de klas zetten. Let er op dat de bak niet in de felle zon staat maar wel voldoende licht krijgt, en controleer regelmatig of het water niet te warm wordt (bij voorkeur een temperatuur van 15 tot 22 °C). Na 5 tot 7 dagen komen de kikker- en paddenvisjes uit de eitjes. Ze blijven dan nog een tijdje aan de eiklomp hangen om deze op te eten en pas daarna kunt u de visjes een klein beetje voeren. Eerst zijn de larven vooral vegetarisch en kunt u ze voeren met gekneusde of gedroogde sla, andijvie, paardenbloem, weegbree of slootplanten met algen erop. Daarna gaan de larven ook vlees eten. In de dierenwinkel zijn blokjes bevroren muggenlarven te koop. Af en toe een klein stukje hiervan zorgt er voor dat ze goed groeien.

Teveel voedsel vervuilt het water en vervuild water kan ervoor zorgen dat alle visjes doodgaan. Maak het aquarium daarom ook regelmatig schoon. Zodra de visjes longen krijgen hebben ze ook een plekje nodig om boven water uit te kunnen rusten zodat ze niet verdrinken. Heel geschikt is een drijvend blad of een stuk kurk. Na 5 tot 8 weken zal de metamorfose klaar zijn.

Deze natuurbeleving is heel intens en kinderen zullen het niet snel vergeten. Het is ons bekend dat ook ouderen deze natuurbeleving graag willen (her)beleven en dat er tegenwoordig ook in verzorgingshuizen en verpleeghuizen soortgelijke educatieve projecten worden gestart in april. Daarom willen wij deze informatie graag onder uw aandacht brengen.

Kijk voor meer informatie op www.ravon.nl

Tekst: Kris Joosten, RAVON
Foto’s: Annemarie van Diepenbeek; Ben Geutskens, Semperinmotus