Zwartkopmeeuwen stromen Nederland binnen

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Op woensdag 15 april stroomden flinke aantallen zwartkopmeeuwen ons land binnen. Teller Bert van Broekhoven noteerde zelfs een nieuw nationaal record vanaf de trektelpost nabij Terneuzen: 238 langsvliegende zwartkopmeeuwen. Met zijn kenmerkende miauwende roep en spierwitte vleugels verovert deze opvallende meeuw ons land in snel tempo. Sinds de vestiging van deze soort in de jaren 80 van de vorige eeuw is hij exponentieel toegenomen.

Met een matige rugwind en zonnig weer vlogen woensdag bijna driehonderd zwartkopmeeuwen Nederland binnen. Tellers op trektelposten noteerden mooie aantallen, waaronder een nationaal record (238) in de Margarethapolder in Terneuzen. Over trektelpost Dordtse Biesbosch werden 21 exemplaren gezien. Zo’n geconcentreerde golf van zwartkopmeeuwen komt niet ieder jaar voor, maar halverwege april is de kans daarop wel het grootst. De maand april is bij uitstek dé tijd om langstrekkende zwartkopmeeuwen te zien. Het zwaartepunt van de trek ligt in Zuidwest-Nederland, in de regio waar ook de grootste broedkolonies liggen.

Broedvogel in opmars
Waarschijnlijk gaan bijna alle getelde zwartkopmeeuwen in ons land broeden. Nederland ligt aan de noordwestgrens van het broedgebied van de soort. Dat spreidt zich uit van Frankrijk tot aan West-Rusland en zuidelijk tot aan de Middellandse Zee. Zwartkopmeeuwen broeden in forse kolonies, vaak samen met kokmeeuwen. De meeste van die broedkolonies in Nederland liggen in het Deltagebied (89%). Jaarlijks worden de aantallen broedende paartjes nauwkeurig bijgehouden. Uit dit landelijke telwerk blijkt dat de zwartkopmeeuw sinds de definitieve vestiging in de jaren 80 bezig is met een stevige opmars. Na de eeuwwisseling is de toename in een stroomversnelling gekomen; in 2013 broedden er al ruim 2.500 paren in ons land. De stijgende lijn is ook mooi te zien in het aantal vogels dat per jaar op trektelposten wordt genoteerd.

Gemiauw
Trekkende zwartkopmeeuwen worden vaak als eerste opgemerkt door hun kenmerkende roep. Het is een kort, klagend ’iauw’. Tegen een strakblauwe lucht zijn de lichte meeuwen soms bijzonder lastig te vinden. Volwassen vogels zijn bijna volledig wit en hebben een gitzwarte kop met een felrode snavel. Meestal trekken zwartkopmeeuwen in kleine groepjes langs. Eenmaal in de kolonie aangekomen, kunnen de dichtheden flink oplopen en is het gemiauw vanuit de volgepakte kolonie niet van de lucht.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Arjan Boele, Sovon Vogelonderzoek Nederland