Kramsvogels laat maar massaal

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Kramsvogels behoren in ons land tot de talrijkste doortrekkers en overwinteraars, maar hun voorkomen is wel wispelturig. Dat bleek ook deze winter, waarin ze aanvankelijk relatief schaars waren. Maar nu zijn ze volop aanwezig en profiteren ze regionaal van de economische boycot tegen Rusland.

In ons land heeft de kramsvogel als broedvogel zijn beste tijd gehad. Na de vestiging in de jaren zeventig leek niets een grandioze opmars in de weg te staan. Maar, het kan verkeren, van de landelijke broedpopulatie van rond de 800 paren midden jaren tachtig zijn er hooguit enkele dozijnen over. Als doortrekker en wintergast is de kramsvogel echter nog steeds talrijk. Zulke vogels zijn afkomstig uit Scandinavië en Noordwest-Rusland.

Wisselvallig optreden
Het voorkomen in Nederland wordt van oudsher gekenmerkt door grilligheid. Dat geldt voor de winter, maar begint al tijdens de najaarstrek die het ene jaar veel omvangrijker is dan het andere. Zo konden de Nederlandse trektellers in het najaar van 2013 bijna 887.000 voorbijtrekkende kramsvogels noteren. Een jaar later werden er met een vergelijkbare krachtinspanning (circa 20.000 teluren) ‘slechts’ 81.000 geteld. Een aanzienlijk deel daarvan kwam pas eind december langs, na sneeuwval op ‘derde kerstdag’, terwijl de aantallen een jaar eerder sterk gepiekt door kwamen rond begin november, wat normaal is (bron: www.trektellen.nl).

Sneeuwvlucht
In de winter van 2014/2015 bleven kramsvogels lange tijd aan de schaarse kant. De sneeuwvlucht eind december bracht wel grotere aantallen naar ons land, maar de echte klap kwam wat later. Op 24 januari passeerde een sneeuwfront en hoewel het niet om indrukwekkende sneeuwpakketten ging: de kramsvogels reageerden. Op verschillende trektelposten passeerden 3000 tot 6700 exemplaren, en daarna namen ook de aantallen pleisteraars toe, vooral in het midden en oosten van het land.

Grote aantallen, ruime verspreiding
Het effect van de sneeuwvlucht op de aantallen pleisterende kramsvogels was goed merkbaar. Een goede indicatie daarvoor zijn losse meldingen (bron: www.waarneming.nl). In de vijf dagen voorafgaand aan de sneeuwvlucht (19-23 januari) werden ruim 36.000 kramsvogels gemeld, verdeeld over 570 kilometerhokken. In de vijf dagen vanaf de sneeuwvlucht (24-28 januari) steeg dat naar een dikke 88.000 kramsvogels in bijna 1.000 kilometerhokken. In beide gevallen overigens vijf maal zo veel als een jaar eerder in dezelfde periode.

Met dank aan de boycot?
Veel kramsvogels werden afgelopen periode gezien op grasland. In Zuid-Limburg (en mogelijk elders) hielden zich echter vele duizenden op in boomgaarden waar de gevallen appels nog rijkelijk voorhanden waren. Een gevolg van de Russische boycot jegens (onder andere) Nederlands fruit, als reactie op West-Europese sancties in verband met politieke spanningen in Oost-Oekraïne. Zoals een waarnemer opmerkte: misschien zaten Russische kramsvogels wel fruit te nuttigen dat eigenlijk voor Russische consumenten bedoeld was.

Tekst: Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Soebe, GNU-licentie