Patrijs maakt comeback in de Achterhoek

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

De prachtige akkervogel patrijs was tot halverwege de vorige eeuw een algemene verschijning. Van de populatie van enkele honderdduizenden rest nu minder dan 10.000 paar. En ook die laatste patrijzen dreigen we te verliezen. Maar we kunnen het tij keren. In Aalten bewijzen ze dat het kan: van 3 koppels naar 34!

De patrijs trekt het niet meer in het intensief gebruikte boerenland van Nederland. Het monotone agrarische landschap met voornamelijk maïs en grasland zonder bloemen wordt ze letterlijk fataal. Toch kan het ook anders. Dat bewijzen pilotprojecten die met financiële steun van Vogelbescherming Nederland mogelijk zijn gemaakt. Bijvoorbeeld in Aalten, in de Achterhoek.

Het boerenland van de Achterhoek behoort van oudsher tot de belangrijkste broedgebieden van patrijzen in Nederland. Maar ook hier ging de patrijs keihard achteruit. Vijf partijen sloegen met het project ‘Samen voor de patrijs in Aalten’ in 2013 met succes de handen in elkaar: de Agrarische natuurvereniging PAN, Vogelbescherming Nederland, Vogelwerkgroep Zuidoost Achterhoek, gemeente Aalten en Wildbeheereenheid Aalten en omstreken.

Graanstoppelvelden en ruige akkerranden
Voor het project werden 19 grondeigenaren bereid gevonden om een stuk land beschikbaar te stellen en zo kon in het buurtschap Barlo, ten noorden van Aalten, zo’n zes hectare aan akkerfaunaranden en dertien hectare graanakkers, met stoppelvelden die in de winter blijven staan, worden gerealiseerd. De Werktuigenvereniging Barlo zaaide de akkerranden geheel belangeloos in met speciale wildmengsels zodat de patrijzen genoeg voedsel konden vinden in de vorm van zaden en granen. De kruidenrijke en ruige akkerranden en de graanstoppelvelden bieden de patrijzen inmiddels alles wat ze nodig hebben: voedsel dus, maar ook beschutting en niet te vergeten een broedplaats. Behalve voor de patrijs en andere vogels als de grasmus en geelgors zijn deze maatregelen ook gunstig voor vlinders, bijen en andere insecten.

Enthousiasme en betrokkenheid
Drijvende krachten achter het project zijn Frans ter Bogt van de Vogelwerkgroep Zuidoost Achterhoek, Herman Simmelink van de Wildbeheereenheid Aalten en Jan Stronks, die het financiële gedeelte beheert. Samen zochten ze contact met boeren en maakten ze bewoners in het gebied enthousiast. Frans ter Bogt: “De patrijs is natuurlijk ook een aaibare vogel. Veel boeren kenden de patrijzen nog van vroeger en wilden graag meewerken. Ze vinden het prachtig dat er nu weer patrijzen op hun land zijn; het enthousiasme en de betrokkenheid van bewoners en boeren is echt fantastisch. We krijgen bovendien heel veel publiciteit in de regio. Alle lokale kranten hebben al over ons project geschreven en laatst waren we nog weer prominent op TV Gelderland. Het is natuurlijk ook een mooi verhaal dat de patrijs hier echt een comeback maakt.”

Een succes dat navolging krijgt
Een comeback van formaat. Rondom de buurtschappen Barlo en Dale zaten in 2011 nog maar 3 paar patrijzen. “In 2014 bleken er al 25 paar te broeden. En dit jaar zelfs 34!”, aldus Ter Bogt. “En dat is nog niet alles: de patrijzen zwermen ook uit naar de omliggende gebieden. Het aantal paren is niet alleen in de hele gemeente Aalten toegenomen, maar ook in de buurgemeenten Winterswijk, Oost-Gelre en Oude IJsselstreek."

"Het leuke is dat ons project navolging vindt. In heel het land word ik gevraagd om te komen vertellen hoe wij het hier voor elkaar hebben gekregen dat de patrijs het weer goed doet. En hier in de regio gaan veel gemeenten met de aanleg van akkerfaunaranden beginnen. Daar ben ik heel trots op. Ons eigen project gaat ook op volle kracht door. Dankzij de financiële hulp van Vogelbescherming konden we het project van de grond krijgen en laten zien dat het werkt. Nu hebben we vanuit Landschapsbeheer Gelderland een structurele toezegging voor financiering en kunnen we door tot 2022. Dat is natuurlijk geweldig. Iedereen hier staat dan ook alweer heel gemotiveerd in de startblokken voor 2016!”

Knokken voor de patrijs in heel Nederland
Behalve in de Achterhoek werden er in het kader van ‘Het Jaar van de Patrijs’ (2013) nog drie pilotprojecten voor de patrijs gefinancierd door Vogelbescherming en het Prins Bernhard Cultuurfonds. In Oost-Groningen, in Zeeuws-Vlaanderen en in Noord-Brabant. Ook die projecten lieten zien dat we de patrijs van de ondergang kunnen redden als we de juiste voorwaarden creëren. Dus zorgen dat er genoeg gebieden zijn met voedsel, beschutting en broedgelegenheid. Vogelbescherming Nederland blijft zich daarom op alle niveaus inzetten voor het overnemen van deze succesvolle aanpak overal in Nederland waar patrijzen nog voorkomen. Zodat de patrijs overal zijn comeback kan maken.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto’s: Herman Simmelink