Vastgelegd: jonge spreeuw helpt ouders bij voeren

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland op [publicatiedatum]

Een bijzonder verschijnsel: een net uitgevlogen spreeuw die zijn ouders helpt bij het voeren van hun tweede legsel. De webcam van NestKastLIVE.nl legde het onomstotelijk vast. Dit gedrag wordt in de biologie omschreven als ‘cooperative breeding’. De geringde, jonge spreeuw voerde vier jongen van het tweede legsel. En juist tweede legsels blijken dit voorjaar schaars.

Het voordeel van het volgen van nesten met een webcam is dat er soms bijzondere gedragingen in beeld komen. Zo ook in de kast van NestkastLIVE, waarin een paartje spreeuwen een tweede leg is gestart. Vrouw spreeuw, in 2014 geringd als XG, bracht samen met haar partner zes jongen groot. Op 28 mei startten ze met een tweede legsel. Wat blijkt nu? Eén van de jongen uit hun eerste leg voerde op 16 juni de jongen van de tweede leg. Een verschijnsel dat nog niet met zekerheid bekend was in de literatuur over spreeuwen.

Helpers
In het filmpje is te zien dat de vogel voer brengt, het nest wat herschikt, een poepzakje afvoert en zelf nog even bedelt. Hulp die de oudervogels wel kunnen gebruiken. Bij ‘cooperative breeding’ gaat het meestal om volwassen of bijna volwassen vogels die ouderparen helpen bij het broeden. Een voordeel voor de ouders is dat de kans op uitvliegen van de jongen groter wordt, terwijl de helpers door zelf niet te broeden de krachten sparen, zo wordt wel aangenomen. In onze contreien komt het verschijnsel weinig voor, onder meer bij waterhoentjes. Bij spreeuwen is broedhulp door een jonge vogel eenmaal eerder waargenomen, in 1965 in Engeland, al was dat niet helemaal zeker. Bij een Afrikaanse soort, de tweekleurige glansspreeuw, is cooperative breeding goed onderzocht en blijken jonge vogels ook mee te helpen.

Nauwelijks een tweede broedgolf
Ook in een ander opzicht is het legsel van NestkastLIVE een uitzondering. Tweede legsels blijken dit voorjaar erg schaars bij spreeuwen en van een tweede broedgolf is nauwelijks sprake. Terwijl Jan Schoppers van Sovon op de onderzoekslocatie in Arnhem vorig jaar nog 185 eieren telde in het late voorjaar, noteerde hij nu maar 21 eieren tijdens de tweede broedgolf, verdeeld over 7 legsels. Ook stelde hij vast dat er in verschillende nestkasten wel nesten waren gemaakt, maar geen eieren gelegd. Het voorjaar van 2015 pakt duidelijk anders uit dan dat van vorig jaar. Juist dat maakt het volgen van spreeuwen en andere broedvogels zo spannend. Geen jaar is hetzelfde, zeker niet voor de spreeuw.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Screenshot: Arie Kwakernaak, NestkastLive
Met dank aan Arie Kwakernaak van NestkastLive, een van de deelnemers aan het Jaar van de Spreeuw.