Welke mug veroorzaakt de meeste overlast?

Bericht uitgegeven door Wageningen University [land] op [publicatiedatum]

Het is de tijd van het jaar dat steekmuggen voor veel jeukende overlast en slapeloze nachten zorgen. De zachte winter, het warme voorjaar en veel neerslag vormden ideale omstandigheden voor deze plaaggeesten. Het is echter onduidelijk of er inderdaad ook meer overlast is dan normaal en welke soorten voor overlast zorgen. Onderzoekers van Wageningen University roepen daarom op om komende week waarnemingen van steekmuggen en de mate van muggenoverlast door te geven via Muggenradar.nl en dode exemplaren op te sturen voor nader onderzoek.

In januari dit jaar lanceerde Wageningen University de Muggenradar met als doel te weten te komen of en welke steekmuggen actief blijven in de winter en waar in Nederland deze overlast het meest wordt ervaren. Uit de 3600 muggenwaarnemingen en 2700 ‘muggen’ die mensen instuurden werd duidelijk dat er in de winter meer overlast wordt ervaren dan voorheen werd aangenomen. Een andere verrassende uitkomst was dat de overlast van huissteekmuggen voor bijna 90% veroorzaakt werd door het ‘tweelingzusje’, de molestus variant. Dit tweelingzusje heeft, in tegenstelling tot de huissteekmug, een sterke voorkeur voor bloed van zoogdieren in plaats van vogels. Op grond van haar uiterlijk is ze niet te onderscheiden van de huissteekmug maar met DNA-analyses kon de identiteit worden vastgesteld. Voorheen was deze mug alleen bekend van enkele ondergrondse locaties in Nederland, zoals de metro in Amsterdam. Of ze aan een opmars bezig is of al langer bovengronds voorkomt maar onopgemerkt is gebleven, is onderdeel van het huidige onderzoek.

Stuur een (dode) steekmug op
Een belangrijke vraag is nu of deze molestus variant ook in de zomer de hoofdverantwoordelijke is voor jeukende overlast. Het kan ook dat andere soorten actief zijn in de zomer. Nederland kent namelijk bijna 40 soorten steekmuggen die allemaal hun eigen voorkeur hebben voor bloed en voor het type water waar de larfjes zich in kunnen ontwikkelen. Daarom roepen we het Nederlandse publiek op om in de komende week (van 28 augustus tot en met 4 september) hun waarnemingen door te geven via www.muggenradar.nl. Na het invullen van een korte vragenlijst kan een dode mug (gratis) worden opgestuurd naar
Muggenradar Project
Laboratorium voor Entomologie
Antwoordnummer 118
6700 VB Wageningen
Verzendinstructies en een unieke code worden bij het doorgeven van de waarneming op Muggenradar.nl verstrekt. ‘Een steekmug is te herkennen aan de vooruitstekende zuigsnuit. Deze ontbreekt bij andere vliegende insecten. We zijn dus specifiek op zoek naar deze prikkers’, aldus de onderzoekers. De mensen die een mug op de juiste manier insturen krijgen na verloop van tijd per email de uitslag van de identificatie toegestuurd.

Risico's beter beoordelen
Naast dat het onderzoek inzicht verschaft over waar en wanneer overlast wordt ervaren door welke mug, levert het ook belangrijke gegevens op om risico’s te beoordelen voor de overdracht van ziekmakende virussen, zoals het West-Nijlvirus en knokkelkoorts. Gelukkig is er momenteel geen sprake van ziekteoverdracht door steekmuggen in Nederland, maar onderzoekers houden samen met de Nederlandse overheid, waaronder het Centrum voor Monitoring van Vectoren (CMV, onderdeel van de NVWA) de situatie nauwgezet in de gaten. 

Tekst: Sander Koenraadt en Chantal Vogels,Laboratorium voor Entomologie; Arnold van Vliet en Wichertje Bron, Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse, Wageningen University
Foto's: Muggenradar.nl; Hans Smid, Bugsinthepicture.com