Groeiend Kaliwaalduin door zandverstuiving en kribverlaging

Bericht uitgegeven door FREE Nature [land] op [publicatiedatum]

Het Kaliwaalduin, een rivierduin in de Leeuwense Waard, groeit zienderogen. Omdat er afgelopen winter geen hoogwater is langsgekomen blijft er maar één mogelijkheid over. De wind blaast het zand het duin op waar het wordt ingevangen door de aanwezige pioniersvegetatie. Door begrazing ontstaat structuur in de begroeiing: van kortgrazige delen tot opgaande ruigte en bramenstruweel. Een soort als de brede ereprijs profiteert volop.

Sinds de kribben zijn verlaagd in 2010 is de dynamiek van de rivier toegenomen en wordt er meer zand afgezet in de uiterwaarden bij Beneden-Leeuwen. De wind blaast dit zand vervolgens verder de uiterwaarden in, totdat het in een windluwe plek wordt ingevangen. Zo’n plek kan net achter een tak of steen zijn, maar ook pioniervegetatie zorgt hiervoor. Zo groeien op de oeverwal nieuwe rivierduinen.

Eén van de soorten die hier veel baat bij heeft is de brede ereprijs, vanwege zijn aantrekkelijk uiterlijk ook wel de ‘panda onder de Nederlandse rivierflora’ genoemd. De brede ereprijs profiteert van het droge en voedselarme milieu rondom de rivierduinen. De grote grazers van FREE Nature in de Leeuwense Waard, de rode geuzen en de koniks, helpen het duin open te houden waardoor de brede ereprijs zich, samen met soorten als wilde marjolein, stinkende ballote, duifkruid en sikkelklaver, weet te handhaven. Door de jaarrondbegrazing krijgen planten de kans om te bloeien en zaad te vormen. Het aanzien van het gebied verschilt daardoor sterk per seizoen: een korte, open vegetatie in het vroege voorjaar, bloemrijke ruigte in de zomer en ruigtes vol zaden in het najaar.

Dynamiek is onlosmakelijk verbonden met het rivierenlandschap. Het gaat hierbij niet om één soort dynamiek. Juist de interactie tussen de krachten van het water, van de wind en de natuurlijke begrazing zorgen er samen voor dat hier een uniek landschap ontstaat. Een landschap dat bovendien constant in beweging is.

De Leeuwense Waard is eigendom van K3 Delta, een bedrijf dat duurzame gebiedsontwikkeling realiseert met de winning van zand, grind en klei en het verantwoord opslaan van baggerspecie, onder andere in de Kaliwaal, een oude zandwinplas die grenst aan het rivierduin. Klik hier voor meer informatie over dit bijzondere project van K3Delta of bezoek de website van Rijn in Beeld voor meer informatie over natuurontwikkeling in de Leeuwense Waard.

Tekst: Roeland Vermeulen & Chris Braat, FREE Nature
Foto’s: Chris Braat, FREE Nature