Helikoptertellingen Oostvaardersplassen verstoren vogels

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]

Staatsbosbeheer telt op 3 en 4 november voor het vierde jaar op rij grote grazers in de Oostvaardersplassen vanuit een helikopter. De Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland stelt in een rapport dat deze helikoptertellingen verstorend zijn voor met name vogels. De organisatie roept alle betrokken partijen op te stoppen met de tellingen met helikopters en over te stappen op een minder verstorende methode.

Betere methodes beschikbaar
Staatsbosbeheer wil door de helikoptertellingen nauwkeurige gegevens krijgen over de aantallen edelherten, konikpaarden en Heckrunderen die in het gebied leven. Een internationale commissie heeft in 2011 deze manier van tellen geadviseerd. De Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland stelt na drie jaar monitoring vanaf de grond dat er betere methodes voorhanden zijn, waarbij naast aantallen ook direct leeftijd en geslacht van de dieren in kaart gebracht kan worden.

Verstoring van vogels en grazers
De Vogel- en Natuurwacht is als grondploeg aanwezig bij de tellingen, om te kijken wat er gebeurt met de dieren in het gebied als de helikopter overvliegt. Vanaf verschillende punten worden de grote grazers en vogels geobserveerd. De waarnemers letten op het gedrag en vluchtbewegingen van de ganzen, steltlopers, eenden, grote zilverreigers en zeearend. Vorige jaren bleek er significante verstoring te zijn, zeker als de helikopter laag en vaak overvloog.

Gevolgen verstoring divers
De aanwezige vogelsoorten vlogen voorgaande jaren herhaaldelijk op wanneer de helikopter overkwam. In sommige gevallen streken ze redelijk snel weer neer, in andere gevallen verlieten ze voor langere tijd het gebied. De gevolgen van verstoring kunnen uiteen lopen van een verhoogde hartslag tot een permanent vertrek uit het gebied. Directe effecten van verstoring zijn verlies van tijd en energie, mogelijk doorwerkend op reproductief succes of overleving.

Waarnemingen eerste teldag dit jaar
Op 3 november was het een stormachtige dag, waardoor vogels dichter bij de grond blijven. De waarnemers hebben specifiek gelet op het aantal keer opvliegen van groepen ganzen, eenden en steltlopers. Hieruit bleek dat bij de aanwezigheid van de helikopter de vogels gemiddeld vijf tot zes keer vaker opvliegen. Dit gold zeker voor de ganzen en steltlopers. De zeearend werd door de helikopter ‘vooruit gedreven’. Het feit dat er nog veel vogels niet aangekomen zijn uit het noorden en oosten is een geruststelling: minder vogels die verstoord kunnen worden.

Oostvaardersplassen aangewezen voor vogels
De Oostvaardersplassen zijn als Natura 2000-gebied aangewezen voor diverse vogelsoorten zoals brandgans, kolgans, kuifeend, wintertaling en zeearend. Vogelbescherming vindt het samen met de Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland onbegrijpelijk dat de soorten waarvoor het gebied is aangewezen (vogels) worden verstoord om soorten te kunnen tellen die geen doelsoort zijn voor dit Natura 2000-gebied. Dat is des te meer het geval omdat er telmethodes zijn die niet of nauwelijks verstoren en betrouwbaarder én goedkoper zijn dan helikoptertellingen.

Tekst: Nadja Jansma, Vogelbescherming Nederland
Foto: Jouke Altenburg