Wordt de Gekraagde vlokslak een blijvertje?

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

In de winter van 2012-2013 werd voor het eerst de Gekraagde vlokslak in de westelijke Oosterschelde aangetroffen. In het voorjaar van 2013 was hij weer verdwenen zonder dat er eisnoeren waren aangetroffen. Het was toen niet zeker of deze vlokslak zich hier had kunnen voortplanten. Recent zijn er echter weer meerdere exemplaren aangetroffen. Maar of de Gekraagde vlokslak een blijvertje op onze biodiversiteitlijst wordt is nog lang niet zeker.

De Gekraagde vlokslak is de 57ste Nederlandse soort zeenaaktslak die pas in december 2012 aan onze biodiversiteitlijst is toegevoegd. Die winter zijn op een drietal locaties in de westelijke Oosterschelde en op de kop van Walcheren een klein aantal exemplaren aangetroffen vlak boven de laagwaterlijn. Dit is het milieu waar deze soort zich het beste thuis voelt. De soort heeft zich aangepast aan het leven tussen de hoog- en laagwaterlijn waar ze tweemaal per dag tussen schelpen en stenen droog vallen. Ze leven hier van zeeanemonen die daar op onder andere de onderzijde van stenen groeien. Het is ook een typische wintersoort. Dan blijft het intergetijdengebied langer vochtig. Warme droge zomers zouden zij op deze locaties niet verdragen.

Het heeft even geduurd maar in januari 2014 zijn op twee van de vorige plaatsen en op een nieuwe locatie in de westelijke Oosterschelde opnieuw Gekraagde vlokslakken aangetroffen. Tijdens een paar excursies zijn al minstens zo veel aangetroffen als in de vorige winter. Hoewel we het nooit met zekerheid kunnen zeggen zijn deze waarnemingen een indicatie dat de exemplaren van vorige winter zich hier wel degelijk succesvol hebben kunnen voortplanten en dat larven de zomer van vorig jaar hebben overleefd.

De soort komt autochtoon voor op de West-Europese kust: hij is bekend van de Ierse, Britse, Spaanse, Portugese en Griekse kust. Dit zijn juist gebieden waar geen strenge winters voorkomen en het zeewater mede als gevolg van de warme golfstroom ook relatief warm blijft. Het voorkomen op de Nederlandse kust is mogelijk het gevolg van het geleidelijk opwarmen van het zeewater. De huidige zeer milde winter kan daarbij een extra bijdrage leveren aan een tweede succesvol voortplantingsseizoen voor deze soort. En wellicht is dit de opmaak voor een permanente vestiging op de Nederlandse kust. Net als alle andere zeenaaktslakken is de Gekraagde vlokslak een voedselspecialist. De soort voedt zich uitsluitend met een klein aantal soorten zeeanemonen, waarvan er ook een aantal algemeen op onze kust voorkomen: onder andere de slibanemonen en de Gewone Golfbrekeranemoon. Er is dus voldoende voedsel voor de Gekraagde vlokslak op de Nederlandse kust aanwezig. Ook de habitatveranderingen langs onze kust hebben er voor gezorgd dat deze soort zich hier nu kan vestigen. Van een zanderige kust met slikken en stranden is het nu op heel veel plaatsen een kunstmatige rotskust geworden waar deze soort ook afhankelijk van is om zich te kunnen vestigen.

De naam Gekraagde vlokslak is afgeleid van de kenmerkende lichtere kleur van de voorste papillen op de rug van de slak. Hierdoor lijkt het alsof de soort een kraagje draagt.

Tekst: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON
Foto’s: Mick Otten