Zwarte ibis rukt op

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Twee groepen zwarte ibissen zwierven in de afgelopen weken door Nederland. Er werden minimaal 35 exemplaren geteld, het hoogste aantal ooit. Nederlandse vogelaars zien deze zuidelijke zeldzaamheid sinds de jaren negentig steeds vaker.

Op 25 september overkwam Ruud Brouwer in de polder nabij Petten een grote verrassing: er stond een groep van 24 zwarte ibissen. Voor zover bekend was het de grootste groep die ooit in ons land te zien was! De dag erna trok de groep verder naar Texel. Prompt verscheen er een tweede groep op 27 september nabij Vught. Opgeteld waren er op dat moment minstens 35 zwarte ibissen aanwezig in ons land, een recordaantal. De ibissen bleven niet bij elkaar, maar zwierven vanaf het moment van aankomst door het noordwestelijke deel van Nederland. Op de Waddeneilanden doken kleine groepjes op, maar ook in de Lepelaarplassen en de polders nabij Heemskerk. Op waarneming.nl staat een overzichtskaartje dat de verspreiding van de laatste weken toont.

Herkomst
De zwarte ibissen die in Nederland verschenen, komen zeer waarschijnlijk uit Zuid-Europa. Twee van de vogels droegen namelijk een witte ring. Deze ringen worden in Frankrijk en Spanje gebruikt. Daar neemt de zwarte ibis sinds de jaren negentig sterk toe. In Frankrijk breidt de zwarte ibis zich uit en broedt al in het Lac de Grand Lieu. Dat ligt op slechts 600 kilometer vanaf onze landsgrens. In Spanje vestigde de zwarte ibis zich na lange afwezigheid opnieuw als broedvogel. Recent gaat het al om duizenden broedparen.
Sinds de spectaculaire opmars in het zuiden worden er ook steeds meer zwarte ibissen in ons land gemeld. Vooral de waterrijke gebieden in het westen en noorden van ons land zijn favoriet. Daar blijven de vogels graag een tijdje hangen, om vervolgens verder te zwerven door Noordwest-Europa. Vogelaars in Nederland wachten met spanning af wanneer de eerste rondzwervende zwarte ibissen besluiten om hier te gaan broeden. Dat zou een primeur zijn.

Zwarte wulp
In 1910 at een boer uit Vreeswijk, het huidige Nieuwegein, een geheel ‘zwarte wulp’ op. Hij vertelde het aan de ornitholoog Christiaan Eykman, die het voorval opschreef. Het ging hoogstwaarschijnlijk om een zwarte ibis. De naam ‘zwarte wulp’ is, net als ‘zwarte ibis’, eigenlijk niet zo goed gekozen. De Engelsen en Fransen hebben beter gekeken naar het verenkleed van deze soort, dat een wijnrode en groene glans heeft. Zij noemen het de glansibis: ‘glossy ibis’ en ‘ibis falcinelle’.

Bron: Boele, A. & E. van Winden. Zwarte Ibissen in Nederland: merken we iets van de toename in Zuid-Europa? In: Limosa 85 (2012): 171-178

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Menno Hornman, Sovon Vogelonderzoek Nederland